3 Yaş Gelişimi
3 yaş dönemi, çocukların kendini ifade etme, duygularını anlama ve sosyal ilişkiler kurma becerilerinde belirgin ilerlemeler gösterdiği bir süreçtir. Bu yaşta çocuklar, çevresini daha bilinçli şekilde gözlemler, kuralları fark etmeye başlar ve oyun aracılığıyla öğrenir. Sıkça “neden?” sorusunu sorması, zihinsel gelişimin bir göstergesidir. Kendi kimliğini tanıma ve dünyayı anlama çabası belirginleşir.Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Niğde’de yaşayan aileler, çocuklarının 3. yaş gelişim takibini Uzm. Dr. Sena Kara Öncü ile güvenle yapabilir.
3 Yaşındaki Çocuk Neler Yapar?
Bu yaş döneminde çocuklarda dikkat çeken davranışlar ve beceriler şunlardır:
Hareket ve Motor Gelişim
- Merdivenleri tek başına inip çıkabilir.
- Üç tekerlekli bisikleti sürebilir.
- Kalem, makas ve boya kalemlerini daha kontrollü kullanır.
- Basit çizgiler çizebilir, yuvarlak şekil denemeleri yapabilir.
Dil ve İletişim Becerileri
- Ortalama 250–500 kelime kullanabilir.
- Basit ama anlamlı cümleler kurar: “Ben parka gitmek istiyorum.”
- Geçmiş ve gelecek zaman kavramlarını anlamaya başlar. ("Dün parktaydım", "Yarın top oynayacağız")
- Hikaye anlatmaya veya günlerini kısaca özetlemeye başlayabilir.
- Sorulara uygun cevaplar verebilir.
- İletişim kurma isteği yüksektir, çok fazla soru sorar.
- Hikâye dinlemeyi ve anlatmayı sever.
Bilişsel Gelişim
- Renkleri, sayıları ve şekilleri tanımaya başlar.
- Neden-sonuç ilişkisini daha iyi kavrar.
- İki-üç aşamalı basit yönergeleri anlayabilir ve uygulayabilir.("Oyuncaklarını topla, sonra ellerini yıka")
- Günlük rutinleri hatırlar ve sırayla anlatabilir.
- Taklit oyunları artar; doktorculuk, öğretmencilik gibi rol oyunlarına ilgi duyar.
- Hayal güçleri zenginleşir ve taklit oyunları karmaşıklaşır.
Sosyal ve Duygusal Gelişim
- Sıra bekleme ve paylaşma gibi temel sosyal kuralları öğrenmeye başlar.
- Empati kurma becerileri gelişmeye başlar; başkalarının üzüldüğünü fark edip teselli etmeye çalışabilir.
- 3 yaşındaki çocuklar yaşıtlarıyla birlikte oyun başlatabilir, ancak anlaşmazlıklar ve çatışmalar bu dönemde oldukça yaygın olabilir.
- Kendi bedenine ve duygularına dair farkındalık gelişir.
- 3 yaşındaki çocuklar, hayal kırıklığı yaşadıklarında duygularını tam olarak ifade edemez ve öfke kontrolü konusunda hâlâ zorlanabilir.
3 Yaşındaki Çocuğun Uyku Düzeni Nasıl Olmalı?
Günlük uyku süresi genellikle 11–12 saattir. Gece uykusu ortalama 10–11 saat sürer. 3 yaşındaki bazı çocuklar gündüz uykusuna devam ederken, bazıları bu alışkanlığı bırakabilir. Masal, sarılma ve müzik gibi uyku rutinleri bu dönemde oldukça önemlidir.
3 Yaşındaki Çocuğun Beslenmesi Nasıl Olmalı?
Günde 3 ana, 2 ara öğünle beslenmelidir. Farklı tatları tanımaya açıktır ama seçicilik artabilir. 3 yaşındaki çocuklar için günlük 2–3 porsiyon süt veya süt ürünü tüketimi sağlıklı büyüme açısından önerilmektedir. Yemek yerken dikkat dağınıklığı olabilir; sabırla desteklenmelidir. Beslenme düzeni tamamen aile sofrasına entegre olabilir.
3 Yaşındaki Çocuk Hangi Oyuncaklarla Oynar?
- Rol oyun setleri (doktor, mutfak, market)
- Ahşap bloklar, yapbozlar (6–12 parçalı)
- Kuklalar ve hikâye anlatım araçları
- Parmak boyaları ve oyun hamurları
- Toplar, sürmeli arabalar, basit yapım setleri
3 Yaşındaki Çocuk Kaç Kelime Konuşur?
Genellikle 250–500 kelime arasında kelime dağarcığına sahiptir. 3–4 kelimelik cümleler kurar. Konuşma ritmi artar, bazı sesleri yanlış söyleyebilir. 3 yaşındaki çocuklar artık kendilerini açıkça ifade edebilir, başkalarının söylediklerini anlayabilir ve sohbetlere aktif olarak katılabilirler. Zenginleşen kelime dağarcıkları ve karmaşıklaşan cümle yapıları sayesinde, merak ettikleri her şeyi sorabilir ve yeni bilgiler edinebilirler.
3 Yaşındaki Çocuk Ne Zaman Doktora Götürülmeli?
36. ay (3 yaş) kontrolü düzenli büyüme ve gelişim değerlendirmesi için önemlidir.Bu kontrolde:
- Kilo, boy, baş çevresi ölçülür.
- İnce ve kaba motor beceriler gözlemlenir.
- Konuşma ve sosyal beceri düzeyi değerlendirilir.
- Gerekirse göz ve işitme testleri yapılır.
- Beslenme, uyku, güvenlik ve disiplin gibi konularda ebeveynlere danışmanlık sağlanır.
- Okul öncesi eğitime geçiş süreci hakkında bilgi verilir.
3 Yaş Aşı Takvimi Nasıldır?
- 3 yaşta rutin aşı bulunmaz. Ancak eksik dozlar varsa tamamlanmalıdır.
- 4 yaşta yapılacak takviye aşılar (DBT, KPA, KKK) için planlama yapılır.
Rutin kontrollerde aşı kartı mutlaka gözden geçirilmelidir.
3 Yaşındaki Çocuk
Sıkça Sorulan Sorular
3 yaş, çocukların "ben" demeye ve kendi kararlarını vermeye başladığı bir dönemdir. Kurallara karşı gelmek, bu yaşta oldukça yaygın ve normal bir gelişim işaretidir.
- Bağımsızlık İsteği
Çocuklar bu yaşta kendi yeteneklerini ve güçlerini keşfederler. Kurallara karşı gelmek, onların kendi kontrollerini hissetme ve "Ben de bir bireyim" deme şeklidir. Bu, özerklik arayışlarının doğal bir parçasıdır.
- Duygu Yönetimi Zorluğu
3 yaşındaki çocuklar öfke, hayal kırıklığı gibi yoğun duyguları yaşadıklarında bu duyguları nasıl kontrol edeceklerini tam olarak bilemeyebilir. Kurallara uymak istemediklerinde hissettikleri bu güçlü duygular, inatlaşma veya öfke nöbeti olarak ortaya çıkabilir. Bu, kötü niyetli oldukları anlamına gelmez, sadece duygusal gelişimlerinin bir aşamasıdır.
- Sınırları Test Etme ve Öğrenme
3 yaşındaki çocuklar kurallara uymadığında aslında ebeveynin sınırlarını ve tepkilerini anlamaya çalışırlar. Nereye kadar gidebileceklerini, hangi davranışların kabul edilebilir olduğunu anlamaya çalışırlar. Tutarlı tepkiler, onların bu sınırları öğrenmesine yardımcı olur.
3 yaş, birçok çocuk için kreşe başlamak açısından uygun bir dönem olabilir. 3 yaşındaki çocuklar sosyal etkileşime daha açık hale gelir, basit kuralları anlamaya başlar ve günlük rutine uyum sağlama becerileri gelişir. Aşağıdaki davranışlar çocuğun kreşe hazır olduğuna işaret edebilir:
- Ayrı kalmaya toleransı artmıştır: Anne veya babadan kısa süreli ayrılıklarda aşırı kriz yaşamıyorsa
- Temel ihtiyaçlarını ifade edebiliyorsa: Tuvalet ihtiyacı, açlık ya da susuzluğu basit cümlelerle söyleyebiliyorsa
- Sosyal etkileşime ilgi duyuyorsa: Diğer çocuklarla aynı ortamda bulunmaktan keyif alıyorsa
- Basit kurallara uyabiliyorsa: Oyuncağını sırasıyla kullanmak, öğretmeni dinlemek gibi temel sınıf kurallarına adapte olabiliyorsa
Kreş başlangıcında çocuğun ilk haftalarda daha kısa sürelerle uyum sağlaması beklenebilir. Bu süreçte ailenin destekleyici ve sabırlı yaklaşımı çok önemlidir.
Her çocuğun hazır bulunuşluğu farklıdır. Zorlamak yerine çocuğun gelişim ritmine saygı duymak, kreş deneyiminin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.
Evet. 3 yaşındaki çocuklarda hayal gücünün gelişmesiyle birlikte karanlık, canavarlar ya da ebeveynden ayrılma gibi korkular görülebilir. Güvenli uyku rutini bu süreci kolaylaştırır.
Paylaşım, sıra bekleme ve iş birliği oyunlarıyla desteklenebilir. Ebeveyn model olması sosyal öğrenmeyi hızlandırır.
Konuşma çok sınırlıysa, çevresine ilgisizse, sürekli öfke krizleri yaşıyorsa ya da göz teması kurmuyorsa gelişimsel değerlendirme önerilir.
