Çocuklarda Reflü

Mide ile yemek borusu arasında bulunan ve işlevlerinden dolayı kapak olarak adlandırılan yapılar mide asidinin yemek borusuna kaçmasını engellemekle görevlidir. Ancak bu kapaklar işlevini yerine getiremediğinde mide asidi, yemek borusuna kaçar. Bu durum reflü hastalığı olarak adlandırılır. Reflü nedenleri arasında mide hareketleri ve yemek borusunun bozulması, karın içi basıncının yükselmesi, kullanılan ilaçlar, sigara dumanı, genetik faktörler ve mide fıtığı gibi durumlar bulunur. Eğer bir çocuk ya da bebek yeteri miktarda kilo alamıyorsa, yemek yemeyi reddediyorsa, iştah kaybı yaşıyorsa ve sık sık kusuyorsa reflü hastalığından şüphe edilebilir.

Bazı hastalarda reflü tedavi edilmezse ilerler ve çocuğun beslenmesine zarar verebilir. Çocuklar yemek borusunun üst ucunda hissettikleri yanmayı ifade edemeyebilirler. Ağza gelen mide asidi dişlerin içten çürümesine neden olur. Ağız kokusu, ses kısıklığı, geğirme ve kronik öksürük gibi şikayetler çocuklarda reflü hastalığının neden olduğu durumlardan bazılarıdır. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü, çocuklarda reflü hastalığının nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Çocuklarda Reflü Nedir?

Reflü hastalığı mideden gelen yiyecek ve mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Çocuklarda reflü hastalığına genellikle kusma şikayetleri eşlik eder. Mide yanması da çocuklarda reflü hastalığının önemli işaretlerinden biridir. Reflü hastalığı iki yaşından küçük bebeklerde oldukça sık rastlanılan bir sağlık sorunudur. Birçok bebek ilk üç ay süresince günde birkaç defa az miktarlarda kusabilir. Genellikle yaş ilerledikçe reflü şikayetleri kendiliğinden iyileşme gösterebilir. 2 -19 yaş arası çocuklarda ve gençlerde dönem dönem reflü şikayetleri gözlenebilir. Reflü hastalığı büyüme geriliği, yemek borusu hasarı veya kusma gibi problemlere yol açar.

Bebeğin gösterdiği reflü belirtileri onun beslenmesini engelliyor ve nefes almakta zorlanmasına neden oluyorsa ve reflü şikayetleri 12 -14 aydan daha uzun sürüyorsa reflü hastalığı tanısı konulabilir.

Çocuklarda Gastroözofageal Reflü Nedenleri Nelerdir?

Alt yemek borusu ve mideyi birbirinden ayıran bir kas halkası bulunur. Bu halkanın normal dışı gevşemesi ve doğru şekilde kapanamaması reflü belirtilerini meydana getirir.

Çocuklarda Reflü Belirtileri Nelerdir?

Reflü hastalığının çocuklarda neden olduğu belirtiler çocuğun yaşına göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak çocuklarda mide içeriğinin ağıza gelmesi ve kusma başlıca reflü belirtileridir. Eğer çocukta açıklanamayan ağlama nöbetleri, geğirme, uyku bozuklukları, huzursuzluk hali, kronik öksürük, yeterince kilo alamama, büyüme geriliği ve benzeri durumlar da bir yaş civarı çocuklarda rastladığımız reflü belirtileridir. Yaşı daha büyük çocuklarda ise kusma şikayetleri sıkça tekrarlar. Yemek borusunda yanma hissedebilir. Kronik öksürük, diş sorunları, ağız kokusu, karın ağrısı ve ses kısıklığı gibi sorunlar da reflüye işaret eder.

Çocuklarda reflü hastalığı sıkça rastladığımız bir durumdur. Reflü hastalığı çocuklarda yaşam kalitesini olumsuz etkiler, gelişim problemlerine neden olur ve çocuğu huzursuz edebilir. Küçük yaştaki çocuklarda bir diğer önemli tehlike de yemeklerin, yemek borusundan geçtiği sırada tahriş ve iltihaplanma yaşanmasıdır.

Eğer çocuğunuz yemek yemekten kaçınıyorsa reflüden şüphelenmeniz gerekebilir. Siz de çocuğunuzun reflü semptomları gösterdiğini düşünüyorsanız geç kalmadan uzman bir doktora başvurmalı, tanı ve tedavi için harekete geçmelisiniz.

Çocuklarda Reflü Tanısı

Büyük çocuklarda doktorlar fiziksel bir muayene ve çocuğun gösterdiği belirtiler ışığında reflü tanısı koyabilir. Küçük çocuklarda ve bebeklerde ise reflü tanısını koymak için diğer hastalık ve sorunları dışlamak gerekir. Bu amaç doğrultusunda doktorlar şu gibi testlere başvurur:

Üst GI Radyoloji Çalışması – Bu teknik, yemek borusunda meydana gelen tahriş ve daralmaların, yemek borusuna sıvı kaçmasının nedenlerini tespit etmemizi sağlar.

24 Saatlik Empedans-Ph Prob – Bu yöntem de çocukta reflünün hangi periyotlarda oluştuğunu tespit etmek için kullanılır. Bu tetkik için çocuğun yemek borusuna ince esnek bir tüp iletilir. Bu sayede yemek borusundaki asit seviyesi kontrol edilebilir.

Üst Endoskopi – Üst endoskopi yöntemi de fiber optik kameralarla yemek borusu, ince bağırsaklar ve mide incelenmesine olanak sağlar. 

Çocuklarda Reflü Tedavisi

Çocuklarda reflü tedavisinde nasıl bir yol izleneceği, semptomların şiddetine göre şekillenir. Tedavide çocuğun genel sağlık durumu, yaşı ve gösterdiği semptomlar göz önünde bulundurulur. Reflü hastalığını önlemek için bebeklerin beslendikten sonra hemen yatırılmaması fayda sağlar. Bebeğin beslendikten sonra belirli bir süre dik pozisyonda tutulması reflü şikayetlerini hafifletebilir. Çocuklarda reflü hastalığı için herhangi bir tedavi uygulanmasına gerek örülmeyebilir. Bunun yerine mama ile beslenen bebeklerin mama kıvamının yoğunlaştırılması ve uygun pozisyonlama semptomların önlenmesini sağlayabilir.

Reflü, bebek ve çocuklarda bazı basit beslenme düzenlemeleri ile kontrol altına alınabilir.

Bebeğinizi aşırı beslemekten sakınmanız gerekir. Bunun yerine sık aralıklarda ve az miktarda yemek vererek bebekte reflü semptomlarını azaltabilirsiniz.

Beslenmeden önce ve sonra bebeğin gazını çıkartmanızda yarar vardır.

Beslenmenin ardından bebeğin 15 ila 30 dakika boyunca dik konumda tutulması gerekir.

Büyük çocuklarda reflü şikayetlerini tetikleyen yiyecek ve içeceklerden sakınmak çocukları rahatlatır.

Kızarmış yiyecekler, yağlı gıdalar, baharatlı yiyecekler çikolata, kafein ve turunçgiller çocuklarda reflü semptomlarının görülme sıklığını arttırabilir. Bu besinlerden olabildiğince uzak durmak gerekir.

Reflü tedavisinde ilk olarak yaşam tarzı değişiklikleri ve mide asidini baskılayıcı ilaçlara başvurulur. İlaç tedavisi midenin ürettiği asit miktarını düşürür. Bu da yemek borusu astarının iyileşmesini sağlar. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri ne kadar disiplinle uygulanırsa tedavi o kadar etkili olur. Sigara dumanına maruz kalınmamalı, reeflüyü tetikleyecek gıdalar tüketilmemelidir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Reflü Belirtilerini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Bebeğinizi besledikten sonra belli bir süre boyunca dik pozisyonda tutulmasında fayda vardır. Eğer bebek biberonla besleniyorsa emzik sütle dolu olmasına özen gösterin. Bu sayede bebek beslenirken fazla hava yutmaz. Bebeğinizin en iyi kavradığı emziği tercih etmeniz fayda sağlar. Bunun yanı sıra bebeğinizin beslenme rutinine pirinç gevreği eklemeniz de reflü belirtilerinin hafiflemesine yardımcı olur.

Çocukların beslenmesinde çikolata, gazlı içecekler, baharatlı ve yağlı gıdalar, meyve suyu ve kafein sınırlandırılmalıdır. Sık aralıklarda ve az miktarda beslenmesi gerekir. Çocuğun tek bir seferde çok fazla beslenmesine izin vermeyin. Uyumadan iki saat önce çocuğun herhangi bir yiyecek tüketmemesi, reflü semptomları açısından fayda sağlar.