Akut Tonsilit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Çocuklarda akut tonsilit hastalığı bademciklerde meydana gelen bir enfeksiyondan dolayı gelişen iltihaplanmayı ifade eder. Genellikle viral veya bakteriyel enfeksiyonlardan dolayı gelişim gösteren Akut Tonsilit hastalığı bademciklerin kızarması, yüksek ateş ve boğaz ağrısı gibi belirtilere neden olur. Hastalığa neden olan unsur ve muayene bulguları dikkate alınarak ideal tedavi planlaması yapılır ve uygulanır. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü çocuklarda Akut Tonsilit hastalığı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Akut Tonsilit Nedir?

Tonsiller dilimizin arka kısmında ve boğazın her iki yanında yer alan organlardır. Halk arasında bademcik olarak da bilinen tonsiller, vücudumuza giren zararlı mikroorganizmalarla mücadelede önemli rol oynayan hücrelerin üretilmesinden sorumludurlar. Buna karşın, temas ettiğimiz bazı mikroplar son derece güçlüdürler ve tonsillere rağmen bu bölgede çoğalabilirler. Bu çoğalmanın neticesinde ise iltihaplanma medyana gelir.

Enfeksiyon, bademciklerin şişmesine ve kızarmasına yol açar. Ayrıca bademcikler üzerinde beyaz veya sarımtırak renkte, iltihaplı plaklar meydana gelir. Boğaz ağrısı, yutkunma güçlüğü ve yüksek ateş akut tonsilit hastalığının en önemli belirtileri arasında yer almaktadır. Akut tonsilit hastalığı uygun tedavi yöntemleri uygulandığında birkaç gün ila bir hafta arasında iyileşme gösterir.

Akut Tonilit ve Kronik Tonsilit Arasındaki Farklar Nelerdir?

Akut tonsilit hastalığı yoğun belirtilerle seyretse de kısa süreli bir rahatsızlıktır. Buna karşın kronik tonsilit hastalığı sık sık tekrar eden veya kalıcı olabilen hafif düzeyde enfeksiyonlarla karakterize olan bir rahatsızlıktır. Kimi zaman cerrahi müdahaleyi gerekli kılabilir. Akut tonsilit hızlı ve ani biçimde gelişirken kronik durumlarda yavaş ve uzun süreli devam eden hatta kimi zaman kalıcı enfeksiyonlar şeklindedir. 

Akut tonsilit vakalarında genellikle semptomları iyileştirmeye yönelik uygulamalar ve antibiyotiklerden yararlanarak tedavi yoluna gidilir. Ancak kronik tonsilit hastalıklarında ameliyat gerekli hale gelebilir. Akut tonsilitte belirtiler daha şiddetlidir.

Akut Tonilit Nedenleri Nelerdir?

Akut tonsilit hastalığı enfeksiyonlardan kaynaklanır. Bademciklerde bakteri veya virüslerden dolayı gelişen iltihaplanma akut tonsilite neden olur. Hastalığın nedenlerini tek tek incelememiz gerekirse:

Viral Enfeksiyonlar

Akut tonsilit vakalarının önemli bir bölümü viral enfeksiyonlardan dolayı gelişir. Bu vakalarda virüsler bademciklerin iltihaplanmasına neden olur. Bunun sonucunda hastada yutkunma güçlüğü, boğaz ağrısı ve bademciklerde kızarma gibi semptomlar oluşur. Bu ve benzeri enfeksiyonların seyri nispeten hafiftir.

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Akut tonsilit hastalığının en önemli nedenlerinden biri bakteriyel enfeksiyonlardır. Bakteriler çocuk hastalarda ciddi komplikasyonlar doğurabilirler. Hapşırık veya yakın temas halinde ise kolaylıkla yayılım gösterebilir.

Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması

Bağışıklık sisteminin güçsüz düşmesi, kişinin vücudunu enfeksiyonlar karşısında dirençsiz ve savunmasız hale getirir. Bu da akut tonsilit de dahil bir çok hastalığa kolayca yakalanmasına neden olur. Bağışıklık sistemi zayıflığı kronik hastalıklardan, kötü yaşam alışkanlıklarından, beslenme yetersizliğinden, stresten veya yetersiz uykudan kaynaklanabilir.

Akut Tonsilit Belirtileri Nelerdir?

Akut tonsilit, bademciklerde aniden ve hızla gelişen iltihapları ifade eder. Hastalık şiddetli ve belirgin semptomlara neden olabilir. Hastalığın en yaygın görülen belirtilerini sıralamamız gerekirse:

• Yorgunluk
• Yüksek ateş
• Boğaz ağrısı
• Bademciklerin şişmesi
• Yutma güçlüğü
• Yorgunluk hissi
• Lenf düğümlerinde ağrı ve hassasiyet
• Bademcik şişmesi
• Öksürük
• Sarı veya beyaz lekeler
• Yorgunluk hissi
• Burunda tıkanıklık ve akıntı
• Nefes alma sırasında hissedilen zorluk

Akut Tonsilit Tanısı Nasıl Konur?

Uzman doktor tarafından boğaz, burun ve kulak muayenesi yapılarak, hastanın tıbbi öyküsü dinlenerek ve hastanın gösterdiği semptomlar incelenerek hastalığa ilişkin tanı konulabilir. Enfeksiyonun türünü ve seviyesini anlayabilmek için hastanın tam kan sayımına da başvurulabilir.

Çocuklarda Akut Tonsilit Tedavisi Nasıldır?

Viral akut tonsilit hastalığının tedavisinde özel bir ilaç tedavisi uygulanmasına gerek yoktur. Uygulanan tedavi yöntemleri genellikle semptomların şiddetini hafifletmeye yöneliktir. Bu süreçte hastanın bol miktarda sıvı tüketmesi, zamanını istirahat ederek geçirmesi ve boğaz ağrısının hafifletilmesi için doktorunun verdiği ilaçları düzenli şekilde kullanması gerekir.

Hastalığın seyrini iyileştirmek için yumuşak gıdalarla beslenilebilir ve ılık tuzlu su ile gargara yapılabilir. Bakteriyel tonsilit vakalarında doktor kimi zaman antibiyotik tedavisine başvurabilir. Bu uygulama semptomların hafiflemesi ve ilerleyen aşamada komplikasyon oluşmasını önlemek için kullanılır.

Tonsillektomi – Bademcik Ameliyatı

Bademcik ameliyatı, gerekli durumlarda bademciklerin cerrahi operasyonla çıkarılması işlemidir. Doktorların bademcik ameliyatı önerdiği durumları sıralamamız gerekirse:

• Bademciklerin aşırı şişmesinden dolayı hastanın ciddi solunum ve yutkunma güçlüğü çekmesi
• Yıl içerisinde tonsilit ataklarının beş ila yedi kez, hatta daha fazla tekrar etmeye başlaması
• Uzun süreler boyunca devam eden kronik tonsilit hastalığı ve sürekli hale gelen boğaz enfeksiyonları
• İlaç uygulamalarına karşın iyileşemeyen ya da yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği durumlarda doktorlar bademcik ameliyatının gerekliliğine karar verebilirler.

Akut Tonsilit Bulaşıcı Mıdır?

Evet, akut tonsilit rahatsızlığı bulaşıcı nitelikte bir hastalıktır. Viral veya bakteriyel kaynaklı bu hastalık hava ve temas yolu ile kolayca bulaşabilmektedir. Virüsler boğaz salgıları veya ağız yolu ile insanlar arasında yayılabilir. Öpüşme, hapşırma veya öksürük dışında ortak kullanılan eşyalarla temas da akut tonsilit hastalığının bulaşmasında etkili olabilmektedir. Hastalığın belirtileri devam ettiği sürece enfekte insanlarla temas kurulmamalı, el hijyenine gereken özen gösterilmelidir. Bununla birlikte temas edilen nesne ve yüzeyler dezenfekte edilmelidir.

Akut Tonsilitten Korunma Yolları Nelerdir?

Akut tonsilit tehlikesinden korunmak için alabileceğiniz kolay ve fakat son derece etkili önlemler vardır. Bu önlemler hastalığın bulaşma riskini önemli oranda azalır. Bu önlemler:

• El hijyenine gereken özeni göstermek
• Kişisel eşyaları paylaşmamak
• Düzenli aralıklarla doktor kontrollerine gitmek
• Kapalı ve kalabalık ortamlardan kendinizi sakınmak
• Dengeli ve sağlıklı şekilde beslenmek
• Sigaradan ve sigara dumanından kendinizi sakınmak bu önlemlerden bazılarıdır.

Akut Tonsilit Tedavi Edilmezse Hangi Komplikasyonlar Meydana Gelebilir?

Akıt tonsilit hastalığı tedavi edilmediği durumlarda kimi zaman enfeksiyon ilerler ve sağlık açısından ciddi komplikasyonlar doğurabilir. Akut tonsilit hastalığı sonrasında meydana gelebilecek olası komplikasyonlar şu şekildedir:

• Orta kulak iltihabı
• Sinüzit
• Akut romatizmal ateş
• Solunum sorunları
• Peritonsiller Apse
• Poststreptokokal Glomerülonefrit

Akut Tonsilit Kaç Gün Sürer?

Akut tonsilit rahatsızlığı genellikle 3 ila 7 gün sürer. Çoğu zaman kendiliğinden veya bazı tedavi uygulamaları ile iyileşme gösterir. Hatta viral kaynaklı akut tonsilit vakaları daha kısa sürede iyileşebilmektedir. Bakteriyel kaynaklı akut tonsilit vakalarında ise antibiyotik uygulamalarına gereksinim duyulabilir.

Akut Tonsilit Bulaşıcı Mıdır?

Evet tonsilit bulaşıcı niteliği oldukça yüksek bir hastalıktır. Yüzeylere ve insanlara temas yolu ile bulaşabileceği gibi öksürük veya hapşırık sırasında havaya yayılan baloncuklar yolu ile de bulaşabilir.

Akut Tonsilit İçin Hangi Durumlarda Antibiyotik Tedavisi Uygulanır?

Antibiyotik uygulamaları sadece bakteriyel kaynaklı tonsilit vakalarında kullanılır. Hastalığın kaynağının viral mi yoksa bakteriyel mi olduğunu anlamak için hızlı antijen testi veya boğaz kültürü gibi tetkikler uygulanabilir.

Akut Tonsilit Kendiliğinden İyileşebilir Mi?

Viral kaynaklı akut tonsilit vakaları genellikle kendiliğinden iyileşir. Bu süreci hasta açısından daha kolay hale getirmek için bazı destekleyici tedavi uygulamaları yeterli olmaktadır. Bu gibi durumlarda hastanın dinlenmesi, bol miktarda sıvı tüketmesi ve ağrı kesiciler sürecin hafif ve konforlu atlatılmasını sağlar.

Akut Tonsiliti Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

El hijyenine özen göstermek, bağışıklık sistemini güçlü tutmak, hasta insanlarla yakın temastan kaçınmak, sağlıklı ve dengeli bir beslenme rutini oluşturmak ve kişisel eşyaları paylaşmamak akut tonsilitten korunmanıza yardımcı olabilir. 

Akut Tonsilit ve Kronik Tonsilit Arasındaki Fark Nedir?

Kronik tonsilit vakaları bademciklerde sıkça tekrar eden ve uzun süreli gerçekleşen iltihaplanmaları ifade eder. Akut tonsilit hastalığı ise daha kısa süreli bir rahatsızlıktır ve birkaç gün içerisinde iyileşme gösterir.

Tonsilit Hastalığı Sırasında Hangi Yiyeceklerden Uzak Durmak Gerekir

Bademcikler iltihaplıyken boğazımız çok daha hassastır. Bu yüzden aşırı soğuk, aşırı sıcak içecekler, sert ve baharatlı yiyecekler boğazımızı tahriş eder. Bu yüzden kuru ekmek, cips ve sert yiyeceklerden uzak durmakta fayda vardır.

Tonsilit Ameliyatı – Tonsillektomi Ne Zaman Gereklidir?

Eğer tonsilit rahatsızlığı yıl içerisinde 5 ila 7 defadan daha fazla tekrarlıyorsa doktorlar ameliyat seçeneğini düşünebilir. Bademciğin büyüklüğü hastanın yutma ve solunum fonksiyonlarına zarar vermeye başlamışsa cerrahi tedavi seçeneği değerlendirilebilir.

Çocuklarda Tonsilit Belirtileri Yetişkinlerden Farklı Mıdır?

Çocuklarda gözlenen tonsilit belirtileri arasında kusma, karın ağrısı ve iştahsızlık gibi durumlar sıralanabilir. Küçük çocuklar her ne kadar boğaz ağrısını ifade edemesede huzursuz ruh halleri boğaz ağrısının bir sonucu olabilmektedir.

Tonsilit Sonrası Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?

Akut tonsilit hastalığının belirtileri birkaç gün içerisinde iyileşme veya hafifleme göstermiyor tam aksine şiddetli hale geliyorsa mutlaka uzman bir doktora başvurmak gerekir. Yüksek ateş şikayeti üç ünden uzun sürüyorsa, boğaz ağrısı, solunum ve yutkunma güçlüğü devam ediyorsa acil tıbbi müdahale gerekmektedir.