Üst Solunum Yolu Hastalıkları ve Çeşitleri

Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları öksürük, boğaz ağrısı ve burun akıntısı gibi semptomlara neden olan; akciğer, burun, boğaz, sinüs ve hava yolları gibi solunum sistemine ilişkin organlarda meydana gelen enfeksiyonlardır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının en karakteristik belirtileri burun akıntısı, boğaz ağrısı ve öksürüktür. Bu enfeksiyonların tedavisinde hasta bol miktarda sıvı almalı ve istirahat etmelidir. Kendiliğinden iyileşebilen üst solunum yolu enfeksiyonlarına gerekli görüldüğü taktirde ilaç ve takviyelere başvurarak daha hızlı bir iyileşme sağlanabilir. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü, çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları hakkında bilgi verdi.

Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Nelerdir?

Boğaz ve sinüsleri etkisi altına alan üst solunum yolu enfeksiyonları hapşırma, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve öksürük benzeri semptomlara neden olur. Çoğunlukla rinovirüsten kaynaklanan bu enfeksiyonlar; soğuk algınlığı, boğaz ağrısı, sinüzit, larenjit, nezle benzeri tablolara neden olurlar. Üst solunum yolu enfeksiyonu yılın her döneminde yaşanabilir ancak sonbahar ve kış aylarında vakalarda artış gözlenir. Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları büyük oranda virüslerden kaynaklanır ve sanılanın aksine havaların soğumasının veya çocuğun üşümesinin üst solunum yolu enfeksiyonları ile bir ilişkisi yoktur.

• Okul gibi kalabalık ve kapalı ortamlar çocuklarda virüslerin yayılmasını kolaylaştırır
• Soğuk havalarda kapalı ortamlarda yakın temas halindeki çocuklarda virüs yayılımı daha hızlı olabilmektedir.
• Havadaki nem oranının düşmesi burun mukozasının kurumasına yol açar ve kişi, soğuk algınlığına neden olan virüslere karşı daha hassas hale gelir.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Üst solunum yolu enfeksiyonunun yol açtığı en bariz belirtiler; öksürük, baş ağrısı, yüksek ateş, burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve vücut ağrısı olarak sıralanabilir. Bunlar haricinde çocuğun gözlerinde meydana gelen sulanma ve yanma da üst solunum yolu enfeksiyonuna işaret ediyor olabilir. Çocuklara virüs bulaştıktan yaklaşık bir ila üç gün sonra semptomlar görülmeye başlar. Ancak bu süre ve semptomların şiddeti çocuğun bağışıklık sisteminin direncine göre farklılık gösterebilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonunun belirtileri;

• Mukus
• Öksürük
• Hapşırma
• Yüksek ateş
• Yorgunluk ve halsizlik hissi
• Kas ağrıları
• Göğüste hırıltı, sıkışma
• Nefes darlığı
• Boğaz ağrısı ve yanma

Bebeklik dönemindeki hastalarda ise uyku problemleri, kusma, ishal, huzursuzluk gibi semptomlarla da karşılaşabiliriz. Daha büyük çocuklarda ise burun akıntısı, boğazda kaşıntı, hapşırık, halsizlik ve boğaz ağrısı benzeri belirtiler daha yaygındır.

Yetişkinlerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Yetişkin bireylerde meydana gelen üst solunum yolu enfeksiyonları kaslarda ağrı, üşüme, yüksek ateş ve baş ağrısı şeklinde semptomlara yol açar. Yüksek ateş şikayeti üç güne kadar uzayabilir. Bunun yanı sıra bulantı, ishal ve kusma gibi belirtiler de üst solunum yolu enfeksiyonuna işaret ediyor olabilir.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?

Bakteri ve virüslerin solunum sistemine girmesi üst solunum yolu enfeksiyonları ile sonuçlanabilir. Enfekte olan bir yüzeyle temas edilmesi veya hasta biriyle el sıkışmak bile enfeksiyon gelişmesi için yeterli olabilmektedir. Ellerinizle burun, göz ve ağıza dokunmak da virüslerin vücuda girmesini ve enfeksiyonun oluşması ile sonuçlanabilir.

Yetişkin bireylerde ve çocuklarda görülen üst solunum yolu enfeksiyonları rinovirüslerden kaynaklanabilir. Adenovirüs, hmpv, koronavirüs ve ifluenza gibi virüsler de üst solunum yolu enfeksiyona sebep olabilmektedir.

Üst Solunum Yolu Hastalıkları Nelerdir?

Üst solunum yolu hastalıkları gösterdikleri belirtilere göre bazı türlere ayrılır. Tedavi de hastalığın türüne göre şekillenir. Üst solunum yolu hastalıklarını tek tek incelememiz gerekirse:

Grip

İnfluenza virüsünden kaynaklanan grip hastalığı hapşırık veya öksürük yolu ile bulaşabilmektedir. Virüsün tipine göre belirtiler farklılık gösterebilir. Aynı şekilde kişinin bağışıklık düzeyi de semptomların şiddetini etkilemektedir. Kimi hastalarda daha hafif seyrederken kimi hastalarda daha sert ve şiddetli seyredebilir.

Sinüzit

Sinüzit tablosu, üst solunum yolu enfeksiyonlarının en yaygın sonuçlarından biridir. Virüsün vücuda girmesinin ardından iltihaplanan sinüste ağrı hissedilmeye başlar. Hasta baş ağrısı, ağız kokusu, burundan yeşil mukus gelmesi ve burun tıkanıklığı benzeri belirtiler gösterir.

Larenjit

Larenjit hastalığı gırtlak bölgesinde meydana gelen iltihaplanmanın sonucunda oluşur. Virüs, üst solunum yollarını enfekte eder. Bu da larenjite yol açar. Larenjitin en karakteristik belirtisi ise ses değişikliğidir. Larenjit hastalığı ilaç uygulamaları ile tedavi edilebilmektedir.

Farenjit

Farenjit, boğazda yanma ve ağrı ile kendisini gösteren viral bir hastalıktır. Kulak ağrısı ve bademciklerin kızarıp şişmesi de farenjit belirtileri arasında gösterilir.

Bronşit

Hastanın bronşlarının iltihaplanması ile meydana gelen bronşit tablosu üst solunum yolu enfeksiyonunun ilerlemesinin sonucunda oluşur.

Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Çocukluk çağında yaşanan hastalıkların önemli bir bölümünü oluşturan üst solunum yolu enfeksiyonları; ishal, mide bulantısı, kusma ve burun akıntısı benzeri semptomlar yaratır. Çocuklarda karşımıza çıkan üst solunum yolu enfeksiyonları şu şekildedir: 

Nazofarenjit

Öksürük, baş ağrısı, ateş ve burun akıntısı ile kendisini gösteren nazofarenjit hastalığı çocuklarda görülen en yaygın üst solunum yolu enfeksiyonları arasında yer alır. Nazofarenjitin en sık görüldüğü yaş grubu ise altı yaş civarı çocuklardır.

Akut Rinosinüzit

Akut Rinosinüzit rahatsızlığı çocukluk döneminde görülen ve burun tıkanıklığı, baş ağrısı ve öksürük gibi şikayetlere yol açan bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Akut Rinosinüzit vakalarında çocuğun bolca sıvı tüketmesi ve istirahat etmesi tedavi için yeterli olabilmektedir.

Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarına Ne İyi Gelir?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde hastalığın nedeni ve yol açtığı belirtilerin şiddetine göre planlama yapılır. Uzman doktor, hastanın gösterdiği semptomları analiz eder. Gerekli görürse ağrı kesici ve ateş düşürücü etkili ilaçlar reçete edebilir. Bunun yanı sıra istirahat ve sıvı tüketimi de üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı fayda sağlamaktadır.

• Buhar inhalasyonu
• Boğaz pastilleri
• Tuzlu burun spreyleri
• Bol miktarda sıvı tüketimi
• Tuzlu su ile gargara gibi yöntemler de üst solunum yolu enfeksiyonlarına iyi gelebilmektedir. 

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarına Karşı Önlem Almanın Yolları Nelerdir?

Enfekte olan yüzeylerden uzak durmak, sık sık elleri yıkamak, maske kullanmak ve kişisel hijyene dikkat etmek üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korunmanıza yardımcı olur. Bunun yanı sıra:

• Hapşırırken ellerinizi değil kolunuzu veya mendilinizi kullanın
• Yeterli ve kaliteli uyku almaya çalışın
• Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durun
• Yemek öncesi ellerinizi yıkayın
• Rutin sağlık kontrollerinizi aksatmayın
• Hasta insanlarla yakın temastan kaçının
• Bol miktarda su alın
• Vücudunuzu dinlendirmeyi ihmal etmeyin

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Nasıl İyileşir? Tedavisi Nasıl Olur?

Viral üst solunum yolu enfeksiyonlarının kesin bir tedavisi mevcut değildir. Bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle semptomların azaltmaya odaklanır. Ancak bu uygulamalar çocukların daha çabuk iyileşmesini sağlamaz. Uzman çocuk doktoru, çocukların gösterdiği belirtilere ve hastalığın altında yatan nedenlere göre burun spreyi, ağrı kesici ateş düşürücü veya boğaz spreyi gibi ilaçlar tavsiye edebilir. Bunların yanı sıra:

• Çocukların bu dönemde sıvı alması teşvik edilmeli ve arttırılmalıdır.
• Çocuğun sigara dumanına maruz kalmasına engel olunmalıdır.
• Burun temizliği yapılmalıdır.
• Bu süreçte doktor tavsiyesi olmadan herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır.
• Antibiyotiklerin gereksizce kullanılması bakterilerin direncini arttırır. Bu yüzden ancak ve ancak doktor reçete ettiği taktirde, doktorun önerdiği dozajda kullanılmalıdır.