Çocuklarda Tükürük Bezleri Şişliği (Tükürük Bezi İltihabı)

Çocuklarda tükürük bezinde meydana gelen şişme ve iltihaplanma; parotis bezlerinde şişlik, kızarıklık ve ağrı gibi belirtilere yol açar. Tükürük bezi iltihaplanmalar çoğunlukla virüslerden ve bakterilerden kaynaklanan enfeksiyonların neticesinde gelişir. Tıbbi literatürde sialadenit adı verilen bu durum genel olarak ağrı kesici ilaçlar, ılık tuzlu su ile ağız gargarası ve istirahat yolu ile iyileşme gösterebilmektedir. Eğer tükürük bezi iltihabı birkaç gün içerisinde iyileşme göstermezse, uzman bir doktora başvurarak ek tedavi uygulamaları değerlendirilebilir. Ciddiye alınması gereken tıbbi bir tablo olan tükürük bezi şişmesi ihmal edilir ve tedavi altına alınmazsa ciddi sorunlar meydana getirebilir. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü tükürük bezi şişmesi (tükürük bezi iltihabı) hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Çocuklarda Tükürük Bezi Şişmesi Nedir?

Tükürük taşlarının tükürük kanallarını engellemesi, tükürük bezlerinde bir şişmeye neden olur. Ağız içerisinde yer alan tükürük bezleri üçe ayrılır. Bunlar; sublingual bezler, submandibular bezler ve parotis bezleridir. Tükürük bezleri ağızda tükürük üretiminden sorumludur. Bu özelliği itibariyle sindirim sürecimizde önemli rol oynar ve ağız sağlığımıza katkı sağlar. Tükürük bezleri ağzın nemli kalmasını sağlar ve besinlerin sindirilmesine yardımcı olur.

Çocuklarda Tükürük Bezi İltihabı (Tükürük Bezi Şişmesi) Neden Olur?

Tükürük bezi iltihaplar birçok farklı nedenden kaynaklanabilmektedir. Fakat en yaygın görülen tükürük bezi şişmesi nedeni enfeksiyonlardır. Tükürük bezi iltihabı, boyunda, yüzde ve boğazda şişlik ve ağrı benzeri belirtiler gösterebilir. Tükürük bezi iltihabına yol açabilecek durumları sıralamamız gerekirse:

• Vücudun kullanılan ilaçlara karşı gösterdiği alerjik reaksiyonlar
• Enfeksiyonlar
• Ameliyat esnasında tükürük bezlerinin hasar alması
• Glandüler Tüberküloz
• Kronik bağışıklık sistemi rahatsızlıkları tükürük bezi şişmesine neden olabilir.

Tükürük bezi şişmesi vakaları genellikle küçük boyutta bir enfeksiyonun sonucu olarak meydana gelir. Hastalık kendisini tükürük bezlerinde hissedilen şişlik ve ağrı ile göstermektedir. Parotis bezinde bulunan bir kanalın tıkanması, virüsler, otoimmün hastalıklar, bakteriler ve kimi zaman da kanser, tükürük bezi iltihabının gelişmesinde rol oynayabilir. Bu yüzden tükürük bezi iltihabı tespit edildiğinde derhal tedavi altına alınmalıdır. Çoğunlukla enfeksiyonlardan kaynaklanan tükürük bezi şişmesi, çocuğun boynunda, boğazında ve yüzünde ağrıya ve şişliğe neden olabilir.

Tükürük Bezi İltihabının Belirtileri Nelerdir?

Tükürük bezleri kimi zaman bakteriler kimi zaman da virüsler tarafından enfekte edilebilirler. En yaygın viral sebeplerin başında kabakulak gelmektedir. Çocuklarda parotis bezlerinde meydana gelen tükürük bezi iltihabı; ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi şikayetlerle seyreder. Viral kaynaklı tükürük bezi şişliğinin tedavisinde semptomları kontrol altına almak, ağrıyı hafifletmek ve iltihabı gidermek amaçlanır. İlaç uygulamaları semptomları hafifletirken hastanın iyileşme sürecini de hızlandırır. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde ise antibiyotiklere başvurulur. Bu hastalık süresince hastaların bol miktarda sıvı tüketmesi gerekir. Eğer tükürük bezlerindeki iltihaplanma sık sık tekrar ediyorsa ve bu durum tükürük bezleri üzerinde kalıcı bir hasara sebep oluyorsa doktor cerrahi operasyonla tükürük bezlerinin çıkartılmasına karar verebilir.

Tükürük Bezi İltihabı Tanısı Nasıl Konur?

Tükürük bezi iltihabı tanısında ilk olarak çocuğun gösterdiği belirtiler dikkate alınır. Belirtiler her hasta için aynı şiddet düzeyinde seyredebilir. Bazı hastalar belirtilerden sadece bir kısmını gösterebilir. Tükürük bezi şişliği vakalarında gözlenen yaygın semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Ağızda rahatsız edici bir tat hissi
• Yanaklarda ve çene altı bölgede hissedilen ağrı ve şişlik
• Kas ağrıları
• İştah kaybı
• Yorgunluk hissi
• Üşüme hissi
• Eklem ağrıları
• Ağzı açmakta ve yiyecekleri çiğnemekte güçlük çekme

Bu ve benzeri belirtiler, çocuk doktoru tarafından kapsamlı şekilde değerlendirilir ve gerekli müdahaleler gerçekleştirilir. Aksi halde bu semptomlar hızla kötüleşebilir ve çocuğun yüzünün her iki yanında da belirgin şişlikler meydana gelebilir. Tükürük bezi iltihabının olumsuz etkileri artar ve hastanın günlük yaşamı konforsuz hale gelebilir. Erken tanı, tedavi sürecinin başarı ile sonuçlanması için büyük önem taşır.

Tükürük Bezi İltihabı Nasıl Geçer?

Tükürük bezlerinde iltihaplanma sonucu yaşanan şişlik birkaç milimetre çapındadır. Bol sıvı almak semptomların iyileşmesine yardımcı olur. Tükürük bezi iltihabı tanısı alan hastalarda enfeksiyondan kaynaklı ateş, ağızda iltihaplı akıntı, ağrı, tükürük bezleri üzerinde kızarıklık benzeri semptomlar oluşur. Bu sorunlar doktorun reçete ettiği antibiyotikler ve ağrı kesicilerle iyileştirilebilmektedir.

Akut tükürük bezi iltihabında masaj ve benzeri uygulamalar fayda sağlar. Enfeksiyon belirtileri iyileştikten sonra tükürük bezlerinin ve kanallarının durumu doktor tarafından detaylı bir şekilde incelenmelidir.

Tükürük Bezi İltihabı (Tükürük Bezi Şişliği) Tedavisi

Eğer tükürük bezlerinde bir iltihaplanma ve şişlik söz konusu ise uzman doktor ilk olarak tıbbi öykünüzü detaylı şekilde dinler ve fiziksel bir muayene gerçekleştirir. Bu aşamadan sonra doktor gerekli görürse bazı ek tetkiklere başvurabilir. Çocuğun vücudunda halihazırda olan enfeksiyonlar ve geçmiş enfeksiyonlar da sorgulanır.

Tükürük bezi şişliklerinin tedavisinde kullanılan en etkili yöntemlerin başında ilaç uygulamaları gelir. Bu durum şişlik, kızarıklık, yutma güçlüğü ve ağrı gibi semptomlara neden olur. Tükürük bezi şişliklerinin en yaygın sebebi enfeksiyonlardır. Ancak buna karşın bazı durumlarda, otoimmün hastalıklar, travmalar ve kanser de tükürük bezi iltihaplarını tetikleyebilmektedir. Hangi tedavi yönteminin uygulanacağı iltihabın kökenine göre farklılık gösterir. Kimi zaman enfekte olan doku için cerrahi tedavi gerekebilmektedir. Fakat genellikle inflamasyonu kontrol altına almak yeterli olmaktadır. Bunun için de doktorlar antibiyotik ve kortikosteroidler gibi ilaçlara başvururlar.

Ağız içini nemlendiren ve sindirimi kolaylaştıran tükürük sıvısını üreten tükürük bezlerindeki iltihaplanma; yüksek ateş, titreme, ağrı ve şişliklere neden olur. Enfeksiyonun ilerlememesi ve yaşam konforunun zarar görmemesi için mutlaka tedavi edilmelidir.

Geçmeyen Tükürük Bezi Şişliğine Ne İyi Gelir?

Geçmeyen tükürük bezi şişliklerinde tedavi için uygulanan ve tavsiye edilen yöntemler şu şekildedir:

• İltihap meydana geldiğinde bu bezlerin fonksiyonunu desteklemek için hastanın bol miktarda sıvı tüketmesinde yarar vardır.
• İltihabı dindirmek, ağrıları ve şişliği hafifletmek için sıcak kompres uygulamasından faydalanabilirsiniz.
• Ilık tuzlu su gargarası ile bölgenin temizlenmesi ve ağrının dindirilmesi mümkündür.
• İnflamasyon meydana geldiğinde hasta mümkün olduğunca baharatlı ve sert yiyeceklerden kaçınması gerekir.
• Tükürük bezi iltihabının iyileşebilmesi için özellikle bakteriyel kaynaklı enfeksiyonlarda doktorun reçete ettiği antibiyotikler aksatılmadan kullanılmalıdır.  

Tükürük Bezi Şişliği (İltihabı) Tehlikeli Midir?

Tükürük bezi hastalıklarının nedeni doğru tespit edilemez ve tedavide geç kalınırsa tehlike arz edebilir. Hastalığın hızlı bir şekilde iyileşebilmesi ve ciddi sağlık sorunlarının önlenebilmesi için tedaviye zamanında başlanmalıdır.

Tükürük Bezi Şişmesi Kendiliğinden İyileşir Mi?

Tükürük bezi iltihabından kaynaklı olarak yaşanan şişmeler herhangi bir tedavi uygulanmasa bile bol sıvı tüketimi ve tükürük bezlerine masaj gibi uygulamalarla iyileşme gösterebilir. Ancak iltihaplanma semptomları iyileşme göstermiyorsa zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurmak gerekir.

Tükürük Bezi Rahatsızlıkları Nasıl Önlenir?

Tükürük bezi rahatsızlıklarına karşı önlem alabilmek için grip ve kabakulak aşılarının zamanında yapılmasında yarar vardır. Günlük yeteri miktarda sıvı tüketimi sağlamak, sigara dumanına maruz kalmamak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek tükürük bezi rahatsızlıklarına karşı önlem almanızı sağlayabilir.