Çocuklarda Alerjik Hastalıklar Nedir Ve Çeşitleri Nelerdir?

Alerjiler, vücudun bağışıklık sisteminin herhangi bir alerjen maddeye karşı gösterdiği aşırı reaksiyonlar olarak tanımlanır. Bağışıklık sistemimiz polenlerden, toz akarlarından, yiyeceklerden veya evcil hayvan tüylerinden dolayı alerjik reaksiyon gösterebilir. Çok sayıda farklı etkenden dolayı gelişebilen alerjik reaksiyonlar hemen her yaş grubunda gözlenebilmekle beraber, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar. Çocukluk döneminde meydana gelen bir alerji yaşam boyu devam edebilir veya belli bir yaştan sonra etkisini yitirebilir. Alerjiler, çoğu zaman tedavi edilerek ortadan kaldırılabilen rahatsızlıklar değildir. Tedavi uygulamaları semptomları baskılamak ve alerjen maddeden uzak durmayı kapsar. Bunun yanı sıra çocuğun alerji etkilerine karşı duyarsızlaşmasını hedefleyen terapi uygulamaları da bulunmaktadır.

Çocuk Alerjisi Nedir?

Alerjiler genellikle zararsız olan alerjen maddelere karşı vücudun bağışıklık sisteminin anormal reaksiyonlar göstermesi olarak tanımlanır. Alerji problemi rahatsız edici olmanın yanı sıra kimi zaman yaşamsal tehdit oluşturabilecek kadar şiddetli semptomlar meydana getirebilir. En yaygın alerjen maddeler arasında toz, polen, ilaçlar ve bazı gıdalar yer alır. Alerjik rahatsızlığı olan bir çocuk, alerjen maddeye maruz kaldığında bağışıklık sistemi bu alerjenin vücuda zarar vereceği düşüncesi ile aşırı reaksiyon gösterir. Söz konusu alerjeni bir çeşit istilacı olarak değerlendirir ve onunla mücadeleye başlar. Bağışıklık sistemi antikorlar öretir ve kalıcı bağışıklık yanıtı oluşturur. Bunun sonucunda bağışıklık sistemi hücreleri alerjen maddeye karşı savunma için kan dolaşımına histamin ve benzeri kimyasallar salar.

Çocuk Alerjisi Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Çocuk Alerji ve İmmünoloji uzmanları çocukluk döneminde yaşanan alerjik hastalıkların tanı, tedavi ve takip süreçleri ile ilgilenirler. Atopik dermatit ve alerjik astım gibi hastalıklar başta olmak üzere çocuklarda ciddi alerjik reaksiyon gösteren immünolojik tablolar Çocuk Alerji ve İmmünoloji branşının uzmanlık alanı kapsamında değerlendirilir.

Çocuklarda Görülen Alerjik Hastalıklar Nelerdir?

Alerjik hastalıklar özellikle çocukluk döneminde yaygın şekilde görülen sağlık problemleridir. Alerjiler normal şartlar altında zararsız olan alerjen maddelere karşı vücudun bağışıklık sisteminin anormal reaksiyon göstermesidir. Çocuklar alerjik hastalıklara karşı yetişkinlerden çok daha hassastır. Çocuklar arasında en yaygın görülen alerjik hastalıklar arasında egzama, gıda alerjileri, astım ve alerjik rinit benzeri rahatsızlıklar bulunur.

Alerjik rahatsızlıklar çocukların yaşamını zorlaştırmakla ve rahatsızlık vermekle kalmazlar. Eğer tedavi edilmezlerse uzun vadede çok daha ciddi sağlık sorunlarının gelişmesine neden olabilirler. Bu yüzden alerjik hastalıklar söz konusu olduğunda erken tanı ve tedavi büyük önem taşımaktadır.

Alerjik Rinit

En yaygın alerjik rahatsızlıklardan biri olan alerjik rinit hemen her çocukta karşımıza çıkabilir. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve hapşırma benzeri semptomlarla kendisini gösteren alerjik rinit, bahar aylarında daha sık ortaya çıkar. Peluş oyuncaklar, bitki polenleri ve ev tozu akarları alerjik rinit vakalarının tetiklenmesinde rol oynayan alerjen maddeler arasındadır.

Atopik Dermatit

Kuru ve kaşıntılı lezyonlar halinde meydana gelen atopik dermatit rahatsızlığı 6 aylık ile 2 yaş arasındaki çocuklar arasında sıkça rastladığımız bir durumdur. Atopik Dermatit vakalarında cildin nemlendirilmesi büyük önem taşır. Bunun yanı sıra doktor ilaç tedavisi uygulamaya da karar verebilir.

Astım

Beş yaşından küçük çocuklarda belirtiler göstermeye başlayan alerjik astım hastalığı solunum yetmezliği, öksürük, nefes darlığı ve morluk benzeri semptomlara neden olabilmektedir. Genetik ve çevresel etkenler alerjik astım vakalarını tetikleyen etmenler arasındadır.

Besin Alerjileri

Bebek henüz anne karnındayken başlayabilen besin alerjileri, bebeklik ve çocukluk çağında da oluşabilmektedir. Çocuğun boğazında şişlik, aşınma, kızarıklık gibi belirtilere neden olurken aynı zamanda cilt döküntüsü, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlar da gösterebilmektedir.

İlaç Alerjileri

İlaçlardan kaynaklanan alerjik reaksiyonları kurdeşen, ürtiker ve cilt döküntüsü benzeri semptomlar yaratır.

Bunların yanı sıra Kurdeşen, Evcil Hayvan Alerjileri ve Böcek Alerjileri de çocukluk çağında gelişen alerjik hastalıklar arasında yer almaktadır. 

Çocuklar Alerjiden Nasıl Korunur?

• Alerjilerin önemli bir bölümü genetik kökenlidir. Bu yüzden alerji şüphesine karşı her an tetikte olunmalı ve çocuk sürekli olarak gözlem altında tutulmalıdır.
• Ek gıda ile beslenmeye geçilirken çocuğun besinlere karşı verdiği reaksiyonlar dikkatle izlenmeli ve bu konuda hassas olunmalıdır.
• Toz tutma potansiyeli bulunan nesneler çocukların odasında bulundurulmamalı mümkün olduğunca çocuktan uzak tutulmalıdır.
• Ev ve çocuğun bulunduğu oda temizlenmeli, sık sık havalandırılmalıdır.
• Çocuğun kıyafetleri 55 derece veya üzeri sıcaklıkta yıkanmalıdır.
• Çocuğa kıyafet seçerken muhakkak pamuklu ürünler tercih edilmelidir.

Çocuklarda Alerjiye Yol Açan Nedenler Nelerdir?

Alerjik hastalıklar her çocukta meydana gelebilir. Fakat aile bireylerinde alerji öyküsü bulunan çocuklar, risk grubunda değerlendirilir. Alerji gelişme riski genetik etkenlerle yakından ilgilidir. Yani alerjik rahatsızlıklar kalıtsal olarak çocuklara aktarılabilir. Fakat bir ebeveynin alerjisinin olması, çocuğun muhakkak alerjik hastalığı olacağı anlamına gelmez. Ailelerin çocuklarının maruz kaldığı her şeyi kontrol altında tutması kolay değildir. Bu yüzden çocuk yakından takip edilmeli ve alerjen maddelere gösterdiği reaksiyonlara dikkat edilmelidir. Çocuklarda alerjik reaksiyona yol açan etkenleri sıralamamız gerekirse:

• Yumurta
• Süt
• Ağaç ve bitki polenleri
• Yer fıstığı
• Böcek ısırmaları
• Toz akarları
• Küf
• Evcil hayvan tüyleri
• Genetik etkenler
• Çevresel faktörler
• Zararlı kimyasallar
• İlaçlar
• Aşırı hijyenik yaşam koşulları

Herhangi bir nedenden dolayı gelişen alerjilerden sonra çocuğun gösterdiği semptomlar dikkatle izlenmeli ve zaman kaybetmeksizin doktora başvurulmalıdır. Doktorun uyguladığı tetkiklerin sonrasında alerjen madde kesinleştirilir ve buna karşı önlemler alınır. Çocuğun durumu ve gereksinimlerine göre tedavi planlaması gerçekleştirilir.

Alerjik Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda görülen alerjik hastalıklar çeşitli semptomlarla kendisini gösterir. Bu semptomlar ne tür bir alerji olduğuna veya şiddet düzeyine göre şekillenir. Alerjik hastalıkların en yaygın görülen belirtilerinden söz etmemiz gerekirse:

Solunum Sorunları

Çocuklarda görülen alerjik astım hastalığı; göğüs sıkışması, öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi solunum problemlerini beraberinde getirir. Bu semptomlara neden olan alerjen maddeler; evcil hayvanların türleri, bitki polenleri ve toz akarlarıdır.

Burun Tıkanıklığı ve Hapşırık

Burun tıkanıklığı ve hapşırık şikayeti alerjik rinit hastalarında karşımıza çıkar. Sık hapşırma ile kendisini gösteren burun tıkanıklığı ve akıntısı çevresel etkenlerden dolayı gelişir.

Cilt Döküntüleri

Egzama hastalığı ciltte şiddetli kaşıntılara ve döküntülere neden olur. Cilt kurluğu ve kızarıklık da egzama hastalığının belirtileri arasındadır. Egzama hastalarında alerjik reaksiyonlar, ciltte iltihaplanmalara da neden olabilirler.

Sindirim Sorunları

Besin alerjilerinin yol açtığı şiddetli karın ağrısı, kusma, mide bulatışı ve ishal gibi şikayetler çocuğun alerjisi olan gıdalara (süt, yumurta, fıstık, deniz ürünleri v.s) karşı bir reaksiyon olarak ortaya çıkar.

Göz İltihaplanması ve Kaşıntı

Alerjik hastalıkların yol açtığı yaygın belirtilerden biri de gözlerde kaşıntıdır. Kimi alerjik hastalıklar gözlerde sulanma ve kızarıklıklara neden olabilir. Özellikle alerjik rinit hastalarında göz iltihaplanması ve kaşıntı şikayeti ortaya çıkabilmektedir.

Alerjik hastalıklar çocukluk döneminde oldukça yaygın sağlık sorunları olarak öne çıkar. Erken tanı konulması, uygun tedavi yöntemi ve alerjen maddelerden korunma açısından büyük önem taşır. Alerjik hastalıklar, genetik aktarım, yaşam tarzı ve çevresel etkenlerden dolayı gelişim gösterebilir. Alerji belirtileri tespit edildiğinde zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurmak gerekir.

Çocuklarda Alerji Tanısı Nasıl Koyulur?

Çocukluk döneminde gelişen alerjilerin erkenden tanı alması, çocuğun yaşam kalitesi için büyük önem taşır. Alerjik reaksiyona neden olan alerjen maddeler doğru tespit edildiğinde çocuğun okuldan geri kaldığı gün sayısı azaltılır. Alerjik rahatsızlığın nedenini tespit edilirken gıda alerjileri ve çevresel etkenlere karşı bazı cilt testleri uygulanır. Belirli bir alerjen maddeye karşı aşırı hassasiyet gösteren çocuklarda ise kan testi yaparak alerji durumu tespit edilebilir.

Cilt testleri esnasında alerjenler, sıvı formda, cildin yüzeyine yerleştirilir. Şüphe edilen alerjen, gerçekten de alerjik reaksiyonların tetikleyicisi ise testin uygulandığı noktada cilt kırmızı renge bürünür. Cilt testleri çoğu vakada kan testlerine kıyasa daha hızlı sonuç verir.

Çocuklarda Alerjiler Nasıl Tedavi Edilir?

Alerjik rahatsızlıkların kesin bir tedavisi söz konusu değildir. Tedavi uygulamaları çoğu zaman hastanın gösterdiği semptomları kontrol altına almayı amaçlar. Alerjik reaksiyonlarla mücadele etmenin en etkili yolu, alerjen maddelerden kendimizi sakınmaktır. Aileler çocuklarıyla konuşmalı ve alerjen maddelere karşı onları bilinçlendirmelidir. Bunun yanı sıra sınıf arkadaşları, öğretmen ve akrabalar da çocuğun özel durumu hakkında bilgilendirilmelidir. Çevresel alerjenlerden sakınmanın mümkün olmadığı durumlarda doktorlar çocuk için göz damlaları, burun spreyleri ve antihistaminikler önerebilir. Çocukların alerjen maddelere karşı duyarsız hale gelmesi için bazı immünoterapi uygulamaları da kullanılabilmektedir.