Çocuklarda Pnömoni (Zatürre)
Zatürre hastalığı akciğerlerde bulunan hava keselerinin kimi zaman bir bakteri, kimi zaman virüs kimi zaman da mantarlardan dolayı iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Genellikle bakteriyel kaynaklı olan zatürre hastalığı akciğerdeki hava keselerinin irin veya sıvı ile dolmasına sebep olur. Zatürre hastalığı tedavi edilmediği taktirde hastanın akciğerlerine ciddi zarar veren bir hastalıktır. Bu yüzden zatürre şikayetinden şüphelenildiğinde geç kalmadan tanı için doktora başvurmak gerekir. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü çocuklarda zatürre hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.
Zatürre (Pnömoni) Nedir?
Pnömoni ya da bir başka deyişle zatürre akciğerde bulunan hava keselerinin iltihaplanması olarak tanımlanabilir. Akciğerlerden birinde veya her ikisinde görülebilir. Zatürre hastalığı viral, bakteriyel veya mantarlardan dolayı gelişebilir. Zatürre hastalığı akciğerlerde irin veya sıvı birikmesine yol açabilir. Zatürre hastalığı çocuklarda yüksek ateş, nefes darlığı ve öksürük gibi semptomların görülmesine neden olur.
Zatürre kaynaklı öksürük sarı veya yeşil renkte balgam üretir. Nefes darlığı, terleme, eklem ve kas ağrıları, yorgunluk hissi ve göğüste hırıltı da zatürreye eşlik eden diğer semptomlardır. Bulaşıcı nitelikte bir hastalık olan zatürreye karşı erken önlem alınmadığında veya tedavide geç kalındığında ciddi sağlık sorunları meydana gelebilir.
Zatürre (Pnömoni) Çeşitleri Nelerdir?
Zatürre hastalığı toplum kökenli pnömoni, bağışıklığı baskılanmış hastada görülen pnömoni ve hastane kökenli pnömoni olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirilir.
Toplum kökenli pnömoni vakalar mantar, virüs veya bakteri enfeksiyonlarının sonucunda gelişir.
Hastane kökenli pnömoni ise kişi hastanedeyken kapılan zatürreyi ifade eder.
Bağışıklık sistemi zayıf düşmüş hastalarda oluşan zatürre ise bağışıklığı baskılanmış hastalarda görülen pnömoni olarak sınıflandırılır.
Zatürre (Pnömoni) Neden Olur?
Zatürre hastalığı öncesinde belirttiğimiz gibi bakterilerden, virüslerden veya mantar benzeri organizmalardan kaynaklanır. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar ilerleyerek zatürre ile sonuçlanır. Zatürre hastalığının nedenlerini sıralamamız gerekirse:
- Virüs ve mantar enfeksiyonları
- İnfluenza virüsü
- Streptococcus pneumoniae bakterisi
- RSV Virüsü
- KOAH
- Adenovirüs
- Koronavirüs
- Astım
- Suçiçeği
- Kızamık
- Soğuk algınlığı
- Diyabet
- Bağışıklık sistemi zayıflığı
- Sigara ve alkol
- Pnömokok
- Lejyoner hastalığı
- Sigara maruziyeti
Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?
Akciğerlerde meydana gelen enfeksiyonun sonucunda oluşan zatürre hastalığının sıkça görülen belirtileri bitkinlik hissi, nefes darlığı, balgam, ateş, şiddetli öksürük, burundan yeşil veya sarı renkli mukus gelmesi ve göğüs ağrısıdır.
- Balgamlı öksürük
- Yorgunluk hissi
- Terleme
- Titreme
- Yüksek ateş
- Solunum sırasında hissedilen sırt ve göğüs ağrısı
- Baş ağrısı
- İştah kaybı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kas ve eklem ağrıları
- Kan basıncı düşüklüğü
- Bilinç bulanıklığı
- Dudak ve tırnaklarda mavimsi renk değişimleri de zatürre belirtileri arasında gösterilebilir.
Çocuklarda Zatürre Tanısı Nasıl Konulur?
Zatürre hastalarında gözlenen belirtiler doktor tarafından incelenir. Detaylı bir fiziksel muayene gerçekleştirilir. Doktor hastanın ciğerlerini dinler ve zatürreden şüphe ederse görüntüleme teknolojilerine başvurarak tanıyı kesinleştirme yoluna gidebilir. Doktorlar zatürre tanısı koyarken şu yöntemlere başvurabilir:
- Göğüs röntgeni
- Kan testleri
- Balgam testi
- Nabız oksimetresi
- Arteriyel kan gazı testi
- Bilgisayarlı tomografi
- Bronkoskopi
- Plevral Sıvı Kültürü
Çocuklarda Zatürre Tedavisi
Zatürre tedavisi uygulanırken ilk olarak hastalığı meydana getiren etkenin tam olarak tespit edilmesi gerekir. Hastalığın tetikleyicisi tespit edildikten sonra hastanın gereksinimlerine göre tedavi planlaması gerçekleştirilir. Zatürre tedavisinde kullanılan yöntemleri tek tek incelememiz gerekirse:
Antibiyotikler
Bakteriyel kaynaklı zatürre vakalarının tedavisinde antibiyotiklerden faydalanılır. Ancak antibiyotikler viral kaynaklı zatürre vakalarını tedavi edemez.
Antifungal İlaçlar
Mantar kaynaklı enfeksiyonların yol açtığı vakalarda doktor antifungal ilaçlar reçete edebilir.
Antiviral İlaçlar
Viral kaynaklı pnömoni vakalarında çoğu zaman ilaç kullanılmaz. Hastalığın seyri takip altında tutulur ve kendiliğinden enfeksiyonun iyileşmesi beklenir. Ancak bazı vakalarda hastanın semptomlarını hafifletmek veya daha hızlı bir iyileşme sağlamak için antiviral ilaçlardan faydalanılabilir.
Oksijen Tedavisi
Eğer çocuk yeterli miktarda oksijen alamıyorsa doktor, buruna bir tüp takarak ya da maske aracılığı ile oksijen desteği sağlayabilir.
IV Sıvıları
Nadiren de olsa dehidrasyonu gidermek için damardan IV sıvıları uygulanabilir.
Sıvıların Boşaltılması
Eğer akciğerler ve göğüs duvarı arasında aşırı miktarda sıvı birikimi söz konusu ise yetişkin hastalarda bir kateter kullanılarak bölgedeki sıvı boşaltılabilir.
Zatürre Nasıl Geçer?
Zatürre hastalığı ile mücadele ederken doktorlar antiviral ilaçlara, antibiyotiklere, ağrı kesici ve ateş düşürücülere başvurabilirler. Bunun yanı sıra istirahat ve beslenme takviyeleri ile de tedaviye katkı sağlanır. Nadiren de olsa zatürre tedavisinde hastane yatışı, mekanik solunum ve yoğun bakım desteğine ihtiyaç duyulabilmektedir. Uygulanacak tedavi yöntemi hastanın ihtiyaçlarına ve koşullarına göre kişiye özgü olarak planlanır.
Zatürre (Pnömoni) Hakkında
Sıkça Sorulan Sorular
Zatürre hastalığı mantar, virüs ya da bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyonun sonucunda gelişir. Akciğerlerden birini ya da her ikisini etkileyebilen bu hastalıkta akciğerlerdeki hava kesecikleri irin veya sıvı ile dolar. Akut bir solunum yolu enfeksiyonu olarak tanımlayabileceğimiz zatürre, hastanın oksijen alımını kısıtlar. Yüksek ateş, nefes alma güçlüğü, titreme ve balgamlı öksürük gibi semptomlar zatürre hastalığının belirtileri arasındadır.
Zatürre akciğerlerde yer alan hava keselerinde meydana gelen iltihaplanmaları ifade eder. Bu iltihaplanmalar ise mantar, bakteri ya da virüslerin neden olduğu enfeksiyonlardan dolayı gelişir.
Çin'de rastlanan ve salgın riskine yol açan gizemli pnömoni virüsü genellikle çocuklarda karşımıza çıkan ve henüz teşhis edilememiş yeni bir pnömoni türüdür. Çocukluk zatürresi olarak da bilinen bu virüste de boğaz ağrısı, balgamlı öksürük, akciğer nodülü, yüksek ateş, baş ağrısı gibi belirtilere rastlanır.
Kullanılmakta olan iki tür zatürre aşısı söz konusudur. Beş yıl boyunca koruyuculuğunu sürdüren polisakkarid aşı ve ömür boyu etkili olan konjuge aşı zatürreye karşı uygulanan aşılardır.
Pnömoni, belirtilerinin şiddet düzeyi arttığında tedavi altına alınmazsa sonuçları ölüme kadar uzanabilir. Bu yüzden zatürre tehlikeli bir sağlık sorunu olarak değerlendirilir.
Hastanın genel sağlık durumu iyiyse, dirençli bir bakteri yoksa, hastalık stabil seyrediyorsa ve solunum yetmezliği söz konusu değilse beş gün içerisinde iyileşme görülmeye başlar. Ancak en doğru karar klinik durumlar gözetilerek doktor tarafından verilir. Gerekli görüldüğü hallerde doktor üç haftaya kadar zatürre tedavisini sürdürebilir.
Evet zatürre hastalığı insandan insana temas yolu ile kolaylıkla bulaşabilmektedir.
Kış aylarında zatürre vakalarının görülme sıklığı artar. Ancak bu soğuktan ziyade bakteri ve virüslerin yayılma hızı ile ilgilidir. Soğuk mevsimlerde bakteriler ve virüsler üremek için daha çok alan bulurlar. İnsanların kapalı alanda geçirdiği süre arttığı için çok daha hızlı yayılırlar. Bu yüzden soğuk havalarda zatürre vakalarında bir artış gözlenir.
Bronşit, akciğerlerde bulunan bronş tüplerinde meydana gelen iltihaplanmayı ifade eder. Buna karşın zatürre hastalığı akciğerlerde bulunan ve alveoller olarak adlandırılan hava keselerindeki iltihaplanmadır. Bu niteliklerinden dolayı bronşit ve zatürre tümüyle farklı iki hastalıktır.
