Çocuklarda Egzama (Atopik Dermatit)

Egzama birden fazla etkenden dolayı gelişebilen; ciltte şişlik, kaşıntı ve kızarık benzeri semptomlar gösteren son derece yaygın bir cilt hastalığıdır. Cildin iltihaplanmasına bağlı olarak gelişebilen egzama cilt kurluğu ve kimi zaman da kabarcıklarla seyreden kronik bir rahatsızlıktır. Çocuklarda egzama hastalığının meydana gelmesinde bağışıklık sisteminin hassasiyeti, çevresel etkenler ve genetik yatkınlık etkili olmaktadır. Çocuklar ve bebekler egzama hastalığı için en önemli risk grubu olarak değerlendirilir. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü, çocuklarda egzama hastalığının tanımı, nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Çocuklarda Egzama Nedir?

Egzama kaşıntısı çocuğun günlük yaşantısını olumsuz etkileyen ve yaşam kalitesine zarar veren şiddetli bir semptomdur. Egzama ve benzeri cilt rahatsızlıkları sadece çocuğu rahatsız etmekle kalmaz aynı zamanda estetik bazı sorunlara da neden olur. Alerjik egzama yani atopik dermatit en yaygın görülen egzama türü olarak öne çıkar.

Atopi kelimesi alerjik hastalıklara karşı genetik yatkınlığı ifade eder. Atopik bireylerin ailelerinde alerjik hastalık öyküsü olan kişilerin varlığı dikkat çeker. Çocuklarda en sık karşımıza çıkan alerjik hastalıklardan biri olan alerjik egzama, iklim değişiklikleri, çevresel kirlilik ve sanayileşme benzeri unsurlar dolayısıyla artış gösterebilmektedir.

Çocuklarda ve yetişkin bireylerde alerjik egzama hastalığı farklı belirtilere neden olabilirler. Ancak çocuklarda görülen alerjik egzama vakalarının iyileşme olasılığı daha yüksektir.

Çocuklarda Egzama Neden Olur?

Çocuklarda egzama kimi zaman çevresel uyaranlardan kimi zaman ise genetik yatkınlıktan dolayı ortaya çıkabilmektedir.

Kimyasallardan Kaynaklı El Egzaması – Çıplak elle kimyasal maddelere yoğun şekilde maruz kalmak, cildin üst katmanının koruyucu özelliğine zarar verdiği için egzama gelişebilir.

Numuler Egzama – Hayvan tüyleri ve bitkilere karşı cildimiz kaşınma ve kızarma gibi reaksiyonlar gösterebilir. Bunun neticesinde gelişen egzama türü numuler egzama olarak adlandırılır.

Staz Dermatiti – Uzun süreler boyunca ayakta kalmak, yer çekiminden dolayı staz dermatitine neden olabilir. Bu vakalarda bacak bölgesinde yoğun bir kaşıntı ve kızarıklık meydana gelir.

Nörodermatit – Nörodermatit kollarda, saçlı deride ve genital bölgelerde kaşıntıya ve pullu alanlara neden olan bir egzama türüdür.

Alerjik Kotakt Dermatit – Saat, kolye, bilezik ve benzeri nesnelerin ciltle temasından kaynaklanan ve bu bölgelerde kaşıntı ve kızarıklığa neden olan bir egzama türüdür.

Atopik Dermatit – Atopik dermatit, tüm egzama türleri içerisinde en yaygın görülen türdür.

Egzama Başlangıcında Neler Görülür?

• Egzama hastalığının başlangıç belirtisi kaşıntı olarak öne çıkar. Kaşımanın neticesinde lezyonun yer aldığı cilt bölgesinde inflamasyon oluşur.
• İnflamasyon (Yangı) ve kaşıntı gibi belirtiler birbirlerini tetiklerler.
• Zaman içerisinde egzamadan etkilenen bölgede renk değişimlerine rastlanır. Cilt rengi giderek daha koyu kahve rengi bir görünüme neden olur ve ciltte kalınlaşma yaşanır.
• Ciltte zaman içerisinde kurumuş ve pullanmış bölgeler meydana gelir.
• Kaşıntı esnasında tırnak altındaki mikroorganizmalar enfeksiyon riskine neden olur.
• Zamanla kuru egzama bölgeleri ilk bakışta görülebilir bir hal alır.

Atopik Dermatit (Alerjik Egzama) Nedir?

Atopik dermatit dünya genelinde çok sayıda insanı etkileyen, yaygın ve çoğu zaman kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Atopi, saman nezlesi, kronik dermatit ve astım gibi hastalıklarla ilişkili fakat kendine özgü bir alerjik duyarlılık türüdür. Hastalığın gelişmesinde kalıtsal aktarımın önemli bir rolü vardır. Bu yüzden ailesinde alerjik hastalıklar bulunan kişiler atopik dermatit için risk grubunda değerlendirilir. Atopik dermatit olgularında cilt aşırı miktarda kaşınır ve genellikle iltihaplanır. Vezikül, kızarıklık, kabarcık ve kabuklanma gibi sonuçlar doğurur. Bunun yanı sıra atopik dermatit hastalarının büyük bir bölümünde cilt kurluğu gözlenir.

Atopik dermatit hastalığı hemen her yaştan insanda gözlenebilse de genellikle çocukları ve bebekleri etkisi altına alır. Bebeklerde bir yaşını doldurmadan önce kendisini gösteren alerjik egzama hastalığı kimi zaman yetişkinliğe geçiş sürecinde de varlığını sürdürebilir. Buna karşın yetişkinlik döneminde de oluşabilmektedir. Çoğu zaman kronik nitelikte olan alerjik egzama hastalığı kimi zaman yaş ilerledikçe kendiliğinden iyileşme gösterebilir.

Ülkemizde gerçekleştirilen bazı araştırmalara göre altı – on üç yaş arası çocuklarda alerjik egzama yüzde 4,3 oranında görülüyor. 10 -11 yaş arası çocuklarda ise bu oran yüzde 8,1 seviyelerine yükseliyor. Bunun yanı sıra kız çocuklarda erkeklere kıyasla daha yaygın görülen alerjik egzama hastalığı daha az hijyenik ortamlarda büyüyen çocuklarda, steril ortamlarda büyüyen çocuklardan daha az görülür.

Çocukluk çağında karşılaşılan hastalıklara karşı bağışıklık kazanılması bu durumda etkili olmaktadır. Alerjik egzama rahatsızlığına genellikle alerjik rinit ve astım hastalığı da eşlik edebilmektedir.

Çocuklarda Alerjik Egzama Belirtileri Nelerdir?

Alerjik egzamanın neden dolayı geliştiği kesin olarak bilinmese de çevresel etkenler ve genetik faktörlerin alerjik egzama gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Vücudun içerisinden ya da dışarıdan gelen bir madde, bağışıklık sistemini tetikleyerek aşırı reaksiyona neden olabilir ve iltihap oluşturur. Cildin kuru, kaşıntılı ve kırımızı bir hal almasına yol açan etken bu iltihaplanmadır.

Cildin en üst katmanı normal şartlar altında koruyucu bir bariyer görevi görür. Ancak bunun için filaggrin adı verilen bir proteinin yeterli miktarda olması gerekir. Alerjiye karşı yatkın kişilerde cilt kuru ve enfeksiyon tehlikesine karşı açıktır. Alerjik Egzamanın ailelerde görülmesi çocuklarda da bu hastalığın gelişme riskinin yüksek olduğu anlamına gelir. Dünyadaki insanların yaklaşık yüzde onunda hayatın bir döneminde alerjik egzama gözlenebilir. Özellikle kentsel yerleşimlerde ve gelişmiş ülkelerde alerjik egzama görülme yüzdesi daha yüksektir.

Alerjik Egzamada En Sık Görülen Belirtiler Nelerdir?

• Ciltte kaşıntı
• Kızarıklık
• Cilt kuruluğu
• Ciltte kabarcıkların meydana gelmesi
• Ciltte oluşan kabuklanma, pullanma ve dökülmeler
• Kaşıntılı yerlerde iltihap oluşumu
• Cilt çatlamaları
• Saçlı deride kepeklenme

Alerjik Egzama Bulaşıcı Mıdır?

Alerjik egzama rahatsızlığı bulaşıcı nitelikte değildir. Yani temasla veya herhangi başka bir yolla kişiden kişiye aktarılmaz. Bunun yanı sıra parfüm, deterjan, kozmetik ürünler, temizleyici kimyasallar ve bazı bitkiler cildi kurutarak alerjik egzama riskinin artmasına yol açabilir.

Çocuklarda Alerjik Egzama Tanısı Nasıl Konulur?

Çocuklarda alerjik egzama tanısı konulabilmesi için görsel ve fiziksel muayene yeterli olabilmektedir. Çocuğun ailesinin tıbbi öyküsü ve alerji geçmişi çoğu zaman alerjik egzama tanısını destekler. Kaşıntı semptomu, her alerjik egzama vakasında görülmese de muhakkak dikkate alınması gereken bir belirtidir.

İleri tanı yöntemlerinden biri de deri biyopsisidir. Hastanın cildinden alınacak küçük bir numune laboratuvar ortamında incelenir ve bunun sonucunda tanı koyulabilir. Şiddetli alerjik egzama rahatsızlığı olan hastalarda belirli bir sayıda beyaz kan hücresi bulunur. Bu da tanıyı destekleyen bir diğer faktördür. Fakat bunun haricinde alerjik egzama tanısı için kullanılan özel bir yöntem yoktur. Genellikle doktorlar alerjik egzama haricinde başka alerjik rahatsızlıkların olup olmadığını anlamak için testlere başvururlar. Kimi zaman kan testleri kimi zaman cilt testleri bu amaçla kullanılmaktadır. Tanının kesinleştirilmesi için doktor çocuğu tetikleyen alerjenler hakkında bilgilendirilmelidir. 

Çocuklarda Alerjik Egzama Tedavisi

Alerjik egzama vakalarının kronik olması son derece yüksek ihtimaldir. Bu gibi durumlarda uzun bir periyotta çeşitli tedavi uygulamalarını denemek gerekir. Başarıya ulaşıldığında dahi hastalık tekrardan nüksedebilir. Her rahatsızlıkta olduğu gibi alerjik egzamada da erken tanı ve tedavi büyük önem taşır. Düzenli olarak cildi nemlendirmek ve cilt kuruluğuna yol açan maddelerden kaçınmak tedavi için temel teşkil eder.

Bunun haricinde doktor cildi onarmak ve kaşıntı şikayetini dizginlemek için bazı kremler tavsiye edebilir. Bu kremlerin dozunda kullanılması önemlidir. Zira doz aşımı cildin aşırı miktarda incelmesine ve farklı reaksiyonların gelişmesine neden olabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Alerjik Egzama Nasıl Gelişir?

Bebeklerde ve çocuklarda en yaygın şekilde karşımıza çıkan egzama türü olan atopik dermatit, tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da kuru, kaşıntılı ve kırmızı bir cilt ile karakterizedir. Yine yetişkinlerde olduğu gibi bebek ve çocuklarda da alerjik egzama; alerjik rinit ve astım ile birlikte seyredebilir.

Bazı çocuklarda egzama rahatsızlığının şiddeti; çocuk oyun çağına geldiğinde azalma gösterebilir. Ancak bazı çocuklarda alerjik egzama şikayetleri yetişkinlik döneminde de devam edebilmektedir. Çocuklarda alerjik egzama gelişmesi riskini azaltmak için, cilt sağlığını ve korunmasını önemsemek, doğru davranışlar geliştirmek gerekir.