Radyoloji Teknikleri

Vücut içerisindeki dokuların ve organların ayrıntılı şekilde değerlendirilmesini sağlayan tıbbi görüntüleme yöntemleri, hastalıkların zamanında tespit edilmesi ve doğru tedavi planının oluşturulması açısından büyük önem taşır. Hekimler, fiziksel muayeneden sonra daha kesin sonuçlar elde edebilmek için bu yöntemlere başvurabilir. Tıbbi cihazlardaki teknolojik gelişmeler sayesinde artık çok daha net ve hızlı sonuçlar elde edilebilmektedir.

Tanı Sürecinde Sıklıkla Kullanılan Görüntüleme Teknikleri

Günümüzde en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemleri arasında MR (Manyetik Rezonans), BT (Bilgisayarlı Tomografi), ultrason, röntgen ve anjiyografi yer almaktadır.

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

Manyetik rezonans görüntüleme ya da bilinen adıyla MR, yüksek manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanarak vücuttaki yumuşak dokuların ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesini sağlar. MR işlemi sırasında iyonize radyasyon kullanılmaz, bu da yöntemi diğer bazı görüntüleme türlerine göre daha güvenli hale getirir. Genellikle beyin, omurilik ve iç organlarda detaylı inceleme gerektiğinde tercih edilir. Çekim süresi, incelenen bölgeye göre yaklaşık 15 ila 75 dakika arasında değişebilir.

MR Cihazları Radyasyon İçermez, Güvenlidir

MR cihazları, X ışını yerine manyetik alanlardan faydalanarak görüntüleme yaptığı için radyasyon riski taşımaz. Bu nedenle güvenli bir tekniktir. Ancak vücutta metal içerikli tıbbi cihazlar (kalp pili, stent, protez gibi) bulunan kişiler için MR çekimi uygun değildir. Bu tür bireyler için alternatif yöntemler tercih edilmelidir. Ayrıca MR işlemi öncesinde genellikle herhangi bir ilaç verilmez.

MR Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

• Kas ve iskelet sisteminde meydana gelen ağrı ve hareket kısıtlılıklarının nedenini araştırmak
• Beyin içi tümör, damar hastalığı veya sinirsel bozuklukları değerlendirmek
• Kulak, göz ve sinüslerin görüntülenmesi
• Kanserli dokunun yayılım düzeyini belirlemek
• Kalp, karaciğer, böbrek gibi organların detaylı analizi

Bilgisayarlı Tomografi (BT) Nedir?

Bilgisayarlı tomografi (BT), X ışınları yardımıyla vücudu katman katman görüntülemeye olanak tanıyan bir tekniktir. Teknolojideki ilerlemelerle bu cihazlar, artık çok daha ince dilimler elde edebilmektedir. Çekim sırasında kişi sabit durmalı, bazı durumlarda ise kısa bir süre nefesini tutması istenebilir. BT genellikle 15-20 saniye süren, ağrısız bir işlem olarak tamamlanır. Gerektiğinde ağızdan ya da damar yoluyla kontrast madde uygulanabilir.

BT Kullanımının Riskleri Var mıdır?

Tomografi cihazları X ışını temelli olduğu için düşük dozda da olsa radyasyon içerir. Günümüzde modern cihazlarla bu oran minimuma indirilmiştir. Ancak kullanılan kontrast maddeye alerjisi olan kişilerde ciddi reaksiyonlar görülebilir. Özellikle böbrek sorunu yaşayan bireylerde dikkatli olunmalı ve işlem öncesinde gerekli tetkikler mutlaka yapılmalıdır.

Ultrasonografi Ne Amaçla Kullanılır?

Ultrason cihazları, insan kulağının duyamayacağı yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak vücuttaki organ ve dokuları yansıtır. Radyasyon içermemesi nedeniyle, bu görüntüleme tekniği hamilelikte ve çocuklarda güvenle kullanılabilir. En sık kullanım alanları arasında iç organların, kitlelerin, kistlerin ve tümörlerin değerlendirilmesi yer alır.

Röntgen Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Röntgen, özellikle kemik yapılarının görüntülenmesinde başvurulan bir tekniktir. X ışınları yardımıyla elde edilen görüntüler sayesinde kırık, çıkık, deformasyon gibi durumlar kolaylıkla tespit edilebilir. İşlem son derece kısa sürer ve ağrıya neden olmaz. Görüntülerin netliği, vücuttan geçen ışınların yoğunluğuna bağlıdır; kemikler parlak beyaz, hava bulunan bölgeler koyu siyah, yumuşak dokular ise gri tonlarda görüntülenir. Bazı özel durumlarda kontrast maddeyle çekim yapılabilir.

Anjiyografi Neden Uygulanır?

Anjiyografi, kalbi besleyen damarların iç yüzeyinin görüntülenmesini sağlar. Genellikle göğüs ağrısı gibi şikayetlerle başvuran bireylerde, damarlardaki tıkanıklık ya da daralmaları tespit etmek amacıyla kullanılır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda stent takılması veya balonla genişletme gibi işlemler uygulanabilir. Anjiyografi sırasında az miktarda radyasyon maruziyeti söz konusudur. Bu teknik, pek çok kalp ve damar probleminin cerrahi müdahale olmadan tedavi edilmesine olanak sağlar.

Karbondioksit ile Yapılan Anjiyo Kimler İçin Uygundur?

Bazı bireylerde, özellikle böbrek fonksiyonları zayıf olanlarda standart anjiyografi sırasında kullanılan kontrast maddeler zararlı olabilir. Bu durumlarda karbondioksit gazı kullanılarak alternatif bir anjiyografi yöntemi uygulanabilir. Karbondioksit, böbrekler üzerinde olumsuz etki yaratmaz ve damar tıkanıklıklarının saptanmasında oldukça başarılıdır. Böylelikle, risk faktörü yüksek olan hastalarda bile işlem emniyetle uygulanabilir hale gelir.