Çocuklarda Alerjik Rinit (Alerjik Nezle)
Çocuklarda alerjik rinit hastalığı saman nezlesi olarak da bilinen ve son derece yaygın şekilde karşılaştığımız bir alerjik hastalıktır. Burnun içinde bulunan dokunun çeşitli alerjen maddeler tarafından uyarılması ile akıntı, kaşıntı, tıkanıklık ve hapşırma gibi belirtiler gösterir. Kronik ve yangısal bir sağlık sorunudur. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Çocuk Doktoru Sena Kara Öncü, alerjik rinit hastalığını, belirtilerini, tanı ve tedavi yöntemlerini anlattı.
Çocuklarda Alerjik Rinit Hastalığının Görülme Sıklığı Nedir?
Alerjik rinit hastalığı çocuklarda en yaygın karşılaşılan alerjik rahatsızlıklar arasındadır. Ülkemizde yapılan bazı istatistiksel çalışmalar, alerjik rinit hastalığının görülme sıklığının yüzde 25 seviyelerine ulaştığını göstermektedir. Ancak ortalama bir oran vermemiz gerekirse alerjik rinit rahatsızlığı yüzde 5-15 seviyelerinde seyretmektedir. Alerjik rinit hastalığının yaygınlığı günümüzde değişen yaşam koşulları ile birlikte giderek artan bir ivme göstermektedir.
Çocuklarda Alerjik Rinitin Nedenleri Nelerdir?
Alerjik rinit vakalarının en önemli nedeni genetik aktarımdır. Anne, baba ve kardeşlerinde alerjik hastalıklar bulunan çocuklarda alerjik rinit gelişme riskinin daha yüksek olduğunu belirtmek gerekir. Bunun yanı sıra geçmişte alerjik egzama ya da besin alerjisi yaşayan çocuklarda da alerjik rinit görülme olasılığı oldukça yüksektir. Fakat alerjik rinit gelişimi yalnızca kalıtımsal faktörlerle açıklanamaz. Bunun yanı sıra çevresel etkenler de alerjik rinit hastalığının gelişmesine neden olabilmektedir. Günümüzde değişen yaşam koşulları alerjik hastalıkların yaygınlık kazanmasına neden olmuştur. Sigara dumanına maruz kalmak, hava kirliliği, sıkça antibiyotik kullanılması, sağlıksız beslenme gibi pek çok etken alerjik rint de dahil olmak üzere alerjik hastalıkların tetiklenmesine yol açmaktadır.
Alerjen Maddeler Alerjik Rinite Yol Açar Mı?
Genetik açıdan alerjiye meyilli kişilerde bazı alerjen maddeler, alerjik rinit gelişmesine neden olabilir. Alerjik rinit için en yaygın tetikleyici unsurlar solunum yolu ile maruz kalınan alerjenlerdir. Bu alerjenler yaşanılan bölgeye ve iklim koşullarına göre farklılık gösterir. Bu alerjenler arasında küf sporları, ev tozu akarları, evcil hayvan tüyleri ve polenler bulunur. Bu alerjen maddelerin ne derece etkili olacağı maruz kalınan süreye ve yoğunluğa göre farklılık gösterebilir.
Çocuklarda Alerjik Rinitin Belirtileri Nelerdir?
Alerjik rinit rahatsızlığının en önemli belirtileri; hapşırma, burun akıntısı, kaşıntı, öksürük ve burun tıkanıklığıdır. Bazı durumlarda burun tıkanıklığı ön planda yer alırken bazı vakalarda hapşırma, akıntı ve kaşıntı gibi belirtiler ağırlık kazanır. Burun tıkanıklığının yoğun şekilde yaşandığı vakalarda genize doğru gelişen akıntı öksürük şikayetine de yol açar. Bu gibi durumlarda çocuklar genellikle kronikleşen öksürük şikayeti ile doktora başvurmaktadır. Burun tıkanıklığı ise geceleri horlama ya da ağzı açık uyuma gibi sorunlara neden olur. Geceleri kaliteli uyku uyuyamayan çocuklar gün içerisinde kendilerini yorgun ve sersem hissederler.
Burun kanaması, boğaz ve kulak kaşıntısı, ağız kokusu, koku alma bozukluğu gibi belirtiler ise çok daha nadir şekilde karşılaşılan alerjik rinit belirtileridir.
Çocuklarda Alerjik Rinit Belirtileri Mevsime Göre Değişir Mi?
Alerjik rinit vakalarında bulgular eğer alerjik kaynaklı ise rahatsızlığın kökeninde yatan alerjenin mevsimine göre değişkenlik gösterebilir. Polenlere karşı alerjisi olan çocukların özellikle bahar mevsiminde yakınmalarında artış gözlenir. Akarlara karşı hassas hale gelen çocuklar yıl boyu yakınma göstermeye devam eder. Eğer hastalık alerjik kaynaklı değilse üst solunum yolu enfeksiyonlarının sonucunda tetiklendiği anlamına gelir. Bu vakalarda ise sonbahar ve kış aylarında yakınmalarla daha sık karşılaşılır.
Alerjik Rinit Belirtileri Ortaya Çıktığında Ne Yapılmalıdır?
Eğer bir çocukta alerjik rinit belirtilerine rastlanıyorsa doğrudan çocuk alerjileri hakkında tecrübe sahibi, uzman bir doktora başvurulmalıdır. Doğru tanı konulabilmesi çocuğun yaşam kalitesi açısından büyük önem taşır. Alerjik rinit hastalığı çoğu zaman farklı alerjik hastalıklarla birlikte görülür. Bu yüzden de çocuk alerjisi uzmanı hekimler en doğru tedavi planlamasını yapacaktır. Bunun yanı sıra gerekli görüldüğü halde aşı tedavisi de alerjik rinit hastalarına uygulanabilir.
Alerjik Rİnit Belirtileri ile Doktora Başvururken Ne Yapılmalıdır?
Doktora başvururken öncesinde kullanılan ilaçlar ve yapılan tetkiklerin sonuçları ile muayeneye gidilmelidir. Bu sayede zaten yapılmış tetkiklerin yinelenmesine gerek kalmaz. Ayrıca geçmiş tetkiklerin sonuçları tanı konulma sürecini de kolaylaştıracaktır.
Doktora Gitmeden Önce Kullanılan Bazı İlaçların Kesilmesi Gerekir Mi?
Alerjik rinit hastalığının yol açtığı bulgular için doktor ciltten alerji testi uygulamaya karar verebilir. Bunun için bu testi etkilemesi olası antihistaminik içerikli alerji ilaçları, öksürük şurupları ve soğuk algınlığı ilaçlarının testten bir hafta önce bırakılmalıdır. Ancak ilaçlar ancak doktor gözetiminde ve tavsiyesinde bırakılabilir. Bunun dışında burun spreyleri, antibiyotikler, nefes açıcı spreyler testi veya sonuçlarını etkilemez.
Doktora Giderken Çocuğun Aç Olması Gerekir Mi?
Alerji testlerinin yapılabilmesi için çocuğun aç olması gerekmez. Aksine ciltten alerji testi uygulanırken yaşanan stres, çocuğun kan şekerini düşürebilir. Bu yüzden çocuğu tok gelmesi faydalı olacaktır.
Çocuklarda Alerjik Rinit Tanısı Nasıl Yapılır?
Alerjik rinit hastalığına dair tanı konulmadan önce ayrıntılı bir tıbbi öyküye gereksinim duyulur. Sonrasında kapsamlı bir muayene gerçekleştirilir. Hem alerjik rinit hem de atopik egzama veya astım gibi diğer alerjik rahatsızlıklarla ilişkili olabilecek bulgular incelenir. Ardından ciltten ve kandan alerji testleri uygulanır. Ciltten uygulanan testler nispeten daha güvenilir sonuçlar sağlarlar. Alerjik rinit için alerji testleri genellikle çocuk iki-üç yaşına geldikten sonra uygulanır. Eğer alerjik rinitin yanı sıra astımdan da şüphe diliyorsa solunum fonksiyon testleri de uygulanabilir.
Çocuklarda Alerjik Rinit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Alerjik rinit tedavisinde öncelikle çocuğun herhangi bir alerjene karşı duyarlılığı söz konusu ise çocuğu bu alerjenden olabildiğince uzak tutmak gerekir. Oral yoldan alerji şurupları ve hapları ya da kortizon içerikli burun spreyleri tedavide fayda sağlayabilir.
Alerjik Rinit Tedavisinde İmmünoterapi Yararlı Mıdır?
Eğer hastanın herhangi bir alerjen maddeye karşı duyarlılığı varsa ve ilaç uygulamaları semptomlar üzerinde yeterince kontrol sağlayamadıysa alerji aşısına başvurulabilir. Alerjik rinit tedavisinde aşı uygulaması büyük oranda başarı sağlar. Bunun yanı sıra astım gelişmesine dair riski de azaltır.
Alerjik Rinit Tedavisinde Tamamlayıcı Tedavi Uygulamaları Fayda Sağlar Mı?
Alerjik rinit tedavisinde bazı tamamlayıcı tedavi uygulamalarının tıbbi faydası kanıtlanabilmiş değildir. Aksine olası yan etkilerle karşılaşılabilir. Bu yüzden bitkisel veya alternatif ilaçlarla tedavi arayışına gitmek doğru değildir.
Alerjik Rinit Neden Önemlidir?
Alerjik rinit hastası çocuklar burun tıkanıklığından dolayı gece rahat ve kaliteli uyku uyuyamazlar. Bu da kendilerini gün boyu iştahsız, yorgun ve halsiz hissederler. Bu da çocukların okul başarısını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Burun tıkanıklığının uzun süreler boyunca devam etmesi çocuğun yüzünde bazı şekil bozukluklarına sebep olabilir.
Burun tıkanıklığından kaynaklı olarak kronik sinüzit gelişebilir. Bunun yanı sıra alerjik rinit çoğu zaman astımla birlikte ortaya çıkar. Eğer alerjik rinit hastalığı tedavi edilmezse veya kontrol altına alınmazsa çocuklarda astım gelişiminin yolu açılabilir. Bu yüzden erken aşamada alerjik rinit tanısı konulması ve doğru tedavinin uygulanması gerekir.
Sonuç Olarak
- Alerjik rinit hastalığı burun dokusunun alerjen etkenlerle uyarılmasının sonucunda meydana gelen kronik bir sağlık sorunudur.
- Alerjik rinit hastalığı hem ülkemizde hem de dünya genelinde giderek artış gösteren, son derece yaygın bir rahatsızlıktır.
- Alerjik rinitin önemli bulguları; öksürük, kaşıntı, tıkanıklık ve hapşırmadır.
- Belirtiler hastalığın kaynağında yatan alerjenin türüne göre mevsimsel olarak farklılık gösterebilir.
- Alerjik rinit hastalığının gelişmesinde en önemli etken kalıtımdır. Ancak çevresel faktörler kalıtımla etkileşime geçerek alerjik rinit gelişmesine yol açabilir.
- Alerjik rinit belirtileri gözlendiğinde zaman kaybetmeden uzman bir çocuk doktoruna başvurmak gerekir.
Alerjenden kaçarak veya ilaç uygulamaları ile alerjik rinit hastalığı kontrol altına alınamazsa immünoterapi uygulamasına başvurulabilir. İmmünoterapi alerjik rinit tedavisinde büyük oranda başarılı olur.
