Bebek ve Çocuklarda Uyuz: Bulaşma ve Korunma
Uyuz, özellikle bebekler ve çocuklar arasında hızla yayılabilen, kaşıntı ve deri döküntülerine neden olan bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Bebeklerde ve çocuklarda uyuz, önlenebilir ve erken tedaviyle tamamen iyileştirilebilir bir hastalıktır. Ailelerin hijyen kurallarına dikkat etmesi, çocukların temas ettiği alanları kontrol altında tutması ve olası belirtilerde hemen bir doktora başvurması hastalığın yayılmasını önleyebilir.
Uyuz Nedir?
Uyuz, sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik bir akarın (parazit) neden olduğu bulaşıcı bir cilt enfeksiyonudur. Bu akarlar, cilt altına tüneller açarak yerleşir ve burada çoğalır. Bu süreçte vücut bağışıklık sistemi tepki verir ve yoğun kaşıntı, kızarıklık ve kabarcıklar ortaya çıkar.
Bebeklerde ve Çocuklarda Uyuz Nasıl Bulaşır?
1. Yakın Cilt Teması
Uyuzun en yaygın bulaşma yolu yakın fiziksel temastır. Bebeklerde emzirme sırasında anneden geçebileceği gibi, çocuklar arasında oyun sırasında da kolayca bulaşabilir.
2. Aynı Yatakta Uyuma veya Kıyafet Paylaşımı
Aynı yatağı paylaşmak, havlu, kıyafet, battaniye veya çarşaf gibi eşyaların ortak kullanımı uyuz akarlarının bulaşmasına neden olabilir.
3. Okul, Kreş ve Oyun Alanları
Özellikle okul öncesi çağındaki çocukların bir arada bulunduğu kreşler, anaokulları, oyun grupları gibi kalabalık ortamlarda bulaş riski yüksektir.
4. Hijyen Eksikliği
Uyuz, kirli ortamlardan değil, insandan insana temasla bulaşsa da kişisel hijyenin yetersiz olması hastalığın yayılma hızını artırabilir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Uyuz Belirtileri Nelerdir?
Uyuz belirtileri genellikle parazit cilde girdikten 4-6 hafta sonra ortaya çıkar. Uyuz, bu belirtilerle kendini gösterir:
- Yoğun ve gece artan kaşıntı
- Ellerin içi, ayak tabanları ve parmak aralarında döküntüler
- Pembe, kırmızı kabarcıklar veya sivilce benzeri lezyonlar
- Huzursuzluk ve uykusuzluk
- Tırnakla kaşınan bölgelerde tahriş ve yara oluşumu
Bebeklerde ve Çocuklarda Uyuz Nasıl Teşhis Edilir?
Uyuz hastalığında kesin teşhis için, fiziksel muayenenin yanında mikroskobik inceleme de yapılabilir. Teşhis süreci, belirtilerin uyuza özgü olup olmadığını tespit etmek ve diğer cilt hastalıklarıyla karışmaması açısından gereklidir.
Uyuz teşhisi için yapılan uygulamalar şunlardır:
- Fiziksel muayene
- Deri kazıntısı testi
- Mürekkep testi
- Dermatoskopi
- Biyopsi (nadiren gerekli olabilir)
Bebeklerde ve Çocuklarda Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?
Topikal Tedaviler
Bebeklerde ve çocuklarda uyuz tedavisinde genellikle kremlere başvurulur. Doktorun tavsiye ettiği krem, bebeğin vücudunun tamamına ve özellikle ayaklar, parmak araları, boyun ve avuç içi gibi kısımlara sürülür. Gece yatmadan önce kullanılan bu kremler, vücutta 8-14 saat bırakıldıktan sonra ertesi gün yıkanarak temizlenebilir.
Sülfür
Bebeklerde ve çocuklardaki uyuz hastalığının tedavisinde sülfür yani kükürt içerikli merhemler de kullanılabilir. Bu merhemlerin birkaç gün boyunca sürekli kullanılması gerekir.
Oral İlaçlar
Bebeklerde ve çocuklarda genellikle oral ilaçlar tercih edilmez. Ancak şiddet düzeyi yüksek olan ve topikal tedavilerle sonuç alınamayan durumlarda doktorlar tarafından oral ilaçlar da önerilebilir.
Uyuzdan Korunma Yolları Nelerdir?
1. Temaslı Kişilerin Takibi
Bir bebek veya çocuğa uyuz teşhisi konulduysa evdeki tüm bireylerin de kontrol edilmesi gerekir.
2. Kişisel Eşyaların Ayrılması
Havlu, çarşaf, battaniye, yastık kılıfı gibi eşyaların kişiye özel olması, paylaşılmaması önemlidir.
3. Yüksek Sıcaklıkta Yıkama
Temas edilen tüm çamaşır, çarşaf ve giysiler en az 60°C'de yıkanmalı, yıkanamayan eşyalar birkaç gün boyunca hava almayan poşetlerde bekletilmelidir.
4. Çocukların Ortak Alanlarına Dikkat
Kreş, okul gibi ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmeli, çocukların temas ettiği oyuncak ve yüzeyler düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
5. Erken Teşhis ve Tedavi
Uyuz belirtileri görüldüğünde vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurmak, hastalığın yayılmasını önlemede kritik öneme sahiptir.
Uyuz Hastalığı
Sıkça Sorulan Sorular
Hayır. Uyuz, tedavi edilmeden geçmez. Akarlar cilt altında yaşamaya devam eder.
Tedavi başlamadan çocuk okula/kreşe gitmemelidir. En az 24-48 saat tedavi aldıktan sonra bulaşıcılığı azalır.
Evet, çevredeki kişiler tedavi edilmezse ya da eşyalar dezenfekte edilmezse uyuz tekrar bulaşabilir.
